te stellen voor de verbetering van de ontwik-
keling der openbare bibliotheken en der werken
voor volksopleiding.
Verder bevat het besluit de onderrichtingen
betreffende de innerlijke regeling van den in-
spectiedienst.
Het koninklijk besluit van 18 October 1927
betreffende het toezicht op de openbare biblio-
theken wordt ingetrokken.
WISSELBOEKERIJ
« HET BOEK VOOR DEN SOLDAAT »
Op 4 September 1939, dus in de eerste da-
gen van de mobilisatie reeds, werd te Brussel
Emiel Jacqmainlaan 124, dit werk opgericht
door het Algemeen verbond van Vlaamsche
kultuurvereenigingen, waartoe behooren : Da-
vidsfonds, Vlaamsche Toeristenbond, Verbond
V.O.S., Katholiek Vlaamsch Oud-Hoogstuden-
tenverbond, Vlaamsche Kruis, Vlaamsch Ver-
bond voor Brussel en waarbij aansloot het IJzer-
bedevaartkomiteit.
Het doel was goede ontspanning en vormen-
de lezingen aan de gemobiliseerden te bezorgen
om ze moreel te sterken, geestelijk te ontwikke-
len en gaaf te houden voor hun volk. Al de
stichtende vereenigingen verleenden er hun vol-
len steun aan en droegen de leiding op aan het
Verbond van Vlaamsche Oud-strijders.
Het was de eerste instelling van dien aard
en ze genoot dadelijk groote sympathie bij de
Vlaamsche bevolking. De beste uitgeverijen,
waaronder De Sikkel eene der eerste en edel-
moedigste was, het hoofdbestuur van Davids-
fonds en zoo meer, alsmede eenige schrijvers,
schonken exemplaren van hunne werken : een
mooi en edel gebaar ! Boeken kwamen van
overal toe samen met giften in geld van toe-
genegen personen en vereenigingen.
Bevoegde vrienden verleenden hun belang-
looze medewerking en van af het begin der
mobilisatie konden boeken naar onze jongens
gezonden worden, na zorgvuldige schifting vol-
gens het algemeen gewaardeerd Lectuur-reper-
torium en andere betrouwbare documentatie.
Om zonder verzwakking in voege te kunnen
blijven (immers hoelang zou de mobilisatie du-
ren en moest het werk daarna zelfs niet voort-
gaan ?) werd de vorm van wisselboekerij ver-
kozen als de meest doelmatige, zonder daarom
sommige noodig bevonden giften van boeken uit
te sluiten.
Voor een bepaalden tijd, minstens twee maan-
den, werden dan pakken boeken in bruikleen
op aanvraag toegezonden, samengesteld uit drie
vierden ontspannings- en een vierde vormende
lezingen van allen aard. Bij elke zending waren
gevoegd : 1 °) een dubbele lijst der werken in
alfabetische orde van de schrijvers opgemaakt,
één lijst door belanghebbende te onderteekenen
en als ontvangstbewijs terug te zenden ; 2P) een
aantal eenvoudig gestelde formulieren tot het
opteekenen van de uitleening en met onderaan
plaats voor een beknopt verslag over de beko-
men uitslagen, de meest gevraagde werken en
de wenschen bij een volgende zending.
Alle verzonden boeken waren in goeden staat
gesteld, netjes ingekaft, gestempeld. Ze bevatten
ook een bericht met eenige noodzakelijke punten
van de verordening en nuttige aanbevelingen tot
den lezer. Dit briefje was tevens het ex-libris
van de wisselboekerij « Boek voor den soldaat »
want er prijkte een afdruk op eener mooie,
gansch aangepaste tèekening van den betreurden
kunstenaar-oudstrijder Joe English met hét
volksverbonden motto : Ik dien.
In de rekken stonden de werken oordeelkun-
dig gerangschikt en waren tevens gecatalogeerd
op twee reeksen steekkaarten: per titel en per
schrijver, kortom al het mogelijke voor de tech-
nische inrichting en praktische werking was ge-
daan. Geleidelijk zouden andere verbeteringen
volgen.
Vooral werd er naar gestreefd in de leger-
groepen vaste bibliotheken tot stand te brengen
met als bibliothecaris een opgeroepen intellec-
tueel of desnoods een gewonen, ontwikkelden
soldaat. Dit gelukte in 250 bataljons en groe-
pen, die regelmatig nieuwe lectuur ontvingen.
Tot op einde Februari 1940 werden ruim
12.000 werken in bruikleen gegeven en daarbij
ontelbare losse afleveringen van tijdschriften en
weekbladen geschonken. Aan 500 individueele
aanvragers van vak- en leerboeken kon boyen-
46