Overzicht van de bibliotheken in
VlaamschÏBelgië
i
Ik twijfel niet of in alle bibliotheken heerscht, zooals de be-
kende Amerikaansche collega John Gotton Dana voor twintig jaar
eens schreef, een geest van zoo breed mogelijk opgevatte gast-
vrijheid. Ja « de atmosfeer zal er zoo welwillend, zoo vriendelijk
en zoo verwarmend zijn, als ieder het zou wenschen in zijn eigen
huis ».
Verder sprak John Cotton Dana ook nog wijze woorden die
heden voor ons land mogen herhaald worden : « En. nu richten wij,
voor het eerst in de geschiedenis, onze openbare leesbibliotheken
op, tempels van geluk en wijsheid, voor allen toegankelijk. Geen
andere instelling, welke onze maatschappij voortbracht is zoo ruim
van blik, zoo algemeen van strekking, zoo verwant aan ieder
persoonlijk, zoo aantrekkelijk voor oud en jong, zoo geschikt om
den onwetende zonder aanmatiging en den meestgeleerde zonder
verlegenheid te onderwijzen.'
«Uw openbare leesbibliotheek moet het brandpunt worden
van alles wat streeft naar de macht der gemeenschap. Zij moet
meer dan eenig andere instelling u binden tot een burgerlijk geheel,
en bij u meer en meer het gevoel ontwikkelen, dat gij zijt burgers
van een veelbeteekenende stad. »
1
Met verscheidenheid van inzicht, met soms zeer uiteenloopende
bedoelingen werden bibliotheken opgericht, toegankelijk voor allen
en bestemd om beschaving en ontwikkeling in de hand te werken.
Een oppervlakkig toeschouwer oordeelt wel eens te vlug dat
versnippering van krachten en dus ook verspilling van middelen
als eenig resultaat te boeken valt. Voortvarende zakenmenschen
komen spoedig tot de conclusie dat centralisatie van krachten, van
middelen en van lokalen een bezuiniging opleveren en een ver-
betering mogen heet en.
Wie dieper in het vraagstuk doordringt beseft spoedig dat elke
inrichting een eigen arbeidssfeer beheerscht en dat de eigenaardigheid
4