Full text |
Gladkow, Fjodor : Cement. Uit het Russisch
vertaald door C. Anarges, 357 blz. flr- Am-
sterdam, N. V. van Holkema en Waren-
dorf, 1929. f. 3,25
• Een Sowjet-roman, geschreven door een
voorstander van het regiem, tegelijk arbei-
der en kunstenaar, maar die niet blind is
voor de tekortkomingen van wat door men-
schen wordt opgebouwd. Een eerlijk en ook
een heerlijk boek dat epische bladzijden telt.
Het behandelt het dubbele thema van den
heropbouw van het maatschappelijk én van
het gezinsleven. De cementfabriek wordt tot
nieuw leven gewekt dank zij het noeste door-
zettingsvermogen van de nieuwere genera-
tie. die, een tijdlang ontredderd, haar heil
zoekt in den arbeid voor de gemeenschap.
Maar veel moeilijker blijkt de oplossing van
het gezins- en in het algemeen ook van het
sexueele. conflict. Staatsvormen worden ge-
wijzigd, sociale toestanden onderst-böven ge-
keerd. De menschelijke natuur blijft op som-
mige punten (de verhouding der geslachten
bv.) primitief-behoudsgezind. Ook die kant
heeft Gladkow, mogelijk wel wat naturalis-
tisch, maar met de meesterschap van een
groot artist behandeld.
Glaeser, Ernst : Gewas 1902. ---- Vert, door
Jhr. R. H. G. Nahuys, 325 blz., 2e druk.
Zeist, Ploegsma, 1929. fl. 2,90
Literair en breed-menschelijk stel ik dit
werk op éen lijn met Remarque. Glaeser
schildert meesterlijk de psychologie van de
jeugd, die in haar moeilijkste jaren, de pu-
berteitsjaren, bij het uitbreken van den oor-
log, op haar zelf is aangewezen en moree-
len steun en leiding moet ontberen. Wij ma-
ken dat leven mee in een klein stadje, diep
in Duitschland, dat een trouwe spiegel is
van de beroerde toestanden en gebeurtenis-
sen uit die dagen. Veel wordt ons duidelijk.
Hoe de oorlogsroes niet kunstmatig is maar
-vastzit aan de kleine kanten van de men-
schelijke natuur. Zelfs de houding der sociaal-
democraten wordt begrijpelijk. Er is werke-
lijk een oogenblik van éénvoelen dat ook
bij de jeugd terugwerkt. Maar de roes gaat
voorbij, het verstand breekt terug door en
als de hongersnood zich doet gevoelen, het
aantal weduwen met den dag toeneemt,
wordt het stille anti-oorlogsfront der vrou-
wen geboren dat de kentering zal voorberei-
den.
Als karakteristiek uit twee recensies: «Het
is door zijn schrijnende waarheid een pijn-
lijk document, maar... het is eerlijk en wààr.»
«Dit is een boek over kinderen. Geen boek
voor kinderen, maar het is dubbel een boek
voor de ouders.»
Hamsun, Knut : De laatste Vreugde —
*s Graverihage, J. Ph. Kruséman, 1929.
Nog een wonder verhaal van natuur en
menschen, zonder schokkende gebeurtenis-
sen en toch vol inwendige, dramatische be-
roering. Het werk sluit zich. aan bij «Con
Sordino» en «Onder Herfststerren», verscheen
in de reeks ingezet met «Benoni» en «Rosa»
en werd weer knap vertaald door S. van
Praag.
Hasek, Jaroslav: De avonturen van den bra-
ven soldaat Schwejk gedurende den we-
reldoorlog. Uit het Tjechisch vertaald door
S. van Praag ---- 280 blz. Amsterdam, J.
M. Meulenhoff, 1929.
Soldaat Schwejk, het prototype vàn den
sluwen onnoozelaar is geroepen om een blij-
vende figuur te worden in de wereldlitera-
tuur. Soldaat Schwejk werd geschoven on-
der den oorlog en in afleveringen door den
auteur zelf aan den man gebracht. Maar
zijn roem heeft het boek niet te danken aan
het specifiek Tjechische of het clandestiene
van zijn verkoop, maar aan het eeuwige en
onvergankelijke type dàt Hasek er mee heeft
geschapen. Soldaat Schwejk doet 'u schate-
ren van den lach met zijn onuitputtelijke
anecdoten en zijn onverstoorbaar gelijkmatig
humeur, en toch is het geen plezierig maar
integendeel een diep schrijnend boek, een
geweldige aanklacht tegen den oorlog, tegen
het militarisme en den clerus die den oorlog
met zijn moreel gezag durft dekken. De taal
is van een ongemeene sappigheid, gekruid
kunnen we wel zeggen; maar juist die onop-
gesmukte, natuurlijke volkstaal verleent aan
het verhaal zijn pit en eigenaardigheid. De
vertaling van dergelijk boek is' een heele
toer. Met spanning zien we de uitgave der
overige deelen tegemoet.
Houten, J. M. van den: Cactussen 58 blz.
met ruim-vijftig afbeeldingen ------' Rotter-
dam, W. L. en j. Brusse, N. V., 1929.
Dit is reeds de derde druk van dit merk-
waardig en prachtig boekje der «Reeks voor
liefhebberijen». Dit bewijst dat de wetens-
waardigheden en aanwijzingen voor het
kweeken en verzorgen van cactussen de be-
langstelling wekken.
Huizinga, J: Cultuur-historische Verkennin-
gen ------ Haarlem, N. V. H. D. Tjeenk
Willink en zoon, 1929. fl. 4,25
Prof. Huizinga is een eer voor de Neder-
landsche cultuur. In dit werk heeft hij bij-
eengebracht de taak der Cultuurgeschiedenis
(rede gehouden op de vergadering van het
Historisch Genootschap en later als College
te Zurich), Renaissance en Realisme (lezing
gehouden te Londen, Bazel, Bern, Zurich en
19 |