de Nederlanders nog bijna alleen Maerlant, Stoke en van Velthem kenden en daarnaar de taal der vroegere eeuwen beoordeelden, werd het beste gedeelte daarvan, zoo in Duitschland als hier, door Weckerlin, Grater, Grimm, Mone, Graff, Massmann, Tross, Hoffmann von Fallersleben en anderen, opgespoord, uitgegeven en toegelicht. » (Wordt vervolgd) UIT ONZE AANTEEKENINGEN BIBLIOGRAPHIE VAN NEDERLANDSCHE DRUKKEN IN DE SPAANSCHE TAAL EN TENTOONSTELLING VAN SPAANSCHE BOEKEN IN HET PLANTIJN MUSEUM TE ANTWERPEN Meer dan eens werd door schrijvers gewe- zen op dé belangrijke plaats, die, in de Neder- landen —in de zuidelijke vooral---------de productie van Spaansche boeken moet inge- nomen hebben. Onze gewesten zijn inderdaad te langen tijd, en op te nauwe wijze met Spanje staatkundig verbonden geweest, opdat deze den invloed van de toen op kultureeel, zoowel als op economisch gebied aan de spits staande land niet op zulkdanige wijze zouden hebben ondergaan, dat geen weerslag daarvan op de boeknijverheid ten onzent zou te bespeuren zijn. Het voorbereidend werk om de zaak grondig te kunnen bestudeeren. nl. het systematisch opsporen van al de Spaansche drukken, die in de Nederlanden het licht zagen, ontbrak hiertoe echter nog steeds, ' —^ . al werd reeds in 1845 door de Reiffenberg op de noodzake- lijkheid gewezen zulk een werk te ondernemen. Het mag dan ook gelukkig heeten dat, dank zij het initiatief van Prof. Dr. M. Sabbe, trouwens weldra gediend door een eigenaardig toeval, met dit systematische opsporen thans ernstig aangevangen werd. Voor een paar jaar vatte Prof. Sabbe het plan op in het Plantijn- Museum een tentoonstelling in té richten, waar al de Spaansche werken in België gedrukt en thans berustende in de groote bibliotheken van ons land zouden samengebracht zijn. Opzoe- kingen Werden te dien einde ondernomen in het Plantijn-Museum zelf, in de Hoofdbibliotheek der stad Antwerpen, in de Konink. Bibliotheek te Brussel, in de Universiteitsbibliotheken te Gent en te Leuven, en in de bibliotheek der Abdij Postel. Een 450-tal verschillende druk- ken waren op deze wijze reeds verzameld, wan- neer Prof. Sabbe vernam dat te Leuven de heer J. Peeters-Fontainas, sedert verschillende jaren, in alle stilte en bescheidenheid, niet al- leen Spaansche drukken uit de Nederlanden verzamelde, maar ook uit boekencatalogen en uit bibliographieën de titels van zulke uitgaven voor zichzelf opteekende, en zoodoende reeds meer dan 1400 titels bijeen had gebracht. Da- delijk zag Prof. Sabbe al het belang ervan in, den heer Peeters-Fontainas aan zijn onderne- ming te interesseeren ; een akkoord tot samen- werking kwam weldra tot stand en daaraan is de thans pas verschenen Bibliographie des impressions espagnoles des Pays Bas, par J. Peeters-Fontainas, avec une préface de Mau- rice Sabbe ( 1 ) te danken. Een definitief werk is deze bibliographie niet, en ze wil het ook niet zijn. zooals Prof. Sabbe het trouwens in zijn voorrede zegt, staan wij hier voor niets meer dan voor een voor- loopige lijst van titels, bestemd om tot verdere opzoekingen aan te zetten en het werk daartoe te vergemakkelijken. Niet van al de werken die hij in zijn bibliographie aangeeft, heeft de h. Peeters-Fontainas een exemplaar in handen gehad; verre van daar ! De meeste titels heeft hij. met al de gevaren voor onvolledige en valsché inlichtingen die met zulk een werkwijze gepaard gaan, uit uitgevers- of veilingscatalo- gen, uit soms verouderde bibliographieën een- voudig afgeschreven. Aan de bibliothecarissen, verzamelaars en bibliophielen nu, die deze lijst in handen zullen krijgen, om op te sporen welke der aangege- ven werken in hun verzamelingen berusten, en te onderzoeken of deze soms geen Spaansche drukken bevatten, die aan den h. Peeters-Fon- tainas zouden ontsnapt zijn. Door dergelijke samenwerking van vele menschen van goeden wil, hoopt Prof. Sabbe eens het doel te berei- ken, dat hij zich gesteld heeft : nl. een zoo volledig mogelijken catalogus samen te stellen ( 1 ) Louvain, ;J. Peeters-Fontainas ; Anvers, Musée Plantin-Moréttis, 1933, XIII en 245 blz. 8° Een betreurenswaardige leemte lijkt het ons dat de jaartallen 1520-1799 in den titel niet voorkomen, al werden ze wel bij den Franschen titel gevoegd. , Deze bibliographie is ook verschenen als eenig nummer van den 1 len jaargang (nieuwe reeks) 1933 van het tijdschrift De Gulden Passer, Antwerpen en ’s-Gravenhage. 29