| Full text |
H
op den grootsten eeretitel welke hun kon toegevoegd worden
en dankten God dat het Hem beliefd had hen op dien helden-
bodem te laten geboren worden. — En dit was geene ydele
waen, geene overdrevene liefde tot het Vaderland. Die zelfde
mannen, die aldus op hunnen naem roemden ‚ hadden den-
zelven groot en heerlyk voor alle de volken der wereld gemaekt.
Zy droegen hunnen zegeryken zwarten Leeuw van Vlaenderen
in de veriste streken ‚ — in Palestina, in Griekenland, in
Italië, in Afrika : Vlamingen waren het die tot Keizer van Con-
stantinopelen werden verheven , cen Vlaming was het (Ro-
brecht van Bethune) welke achttien jaer oud zynde het fransch
leger als opperveldheer in Sicilië aenvoerde. — Wee den vyand
die zulke mannen op eigen grond dorst aentasten, het was
moeielyk de Leeuwenzonen te temmen; — en indien het den
vreemden eens gelukte hen te overwinnen, kon hy doch niet
lang op de zege roemen, want dan knaegden zy met spyt aen
de keten en verstaelden zich den moed by de heugenis hunner
voorledene grootheid. Dan liep alles te wapen, mannen , vrou-
wen, kinderen, het werd al in heldenvuer ontstoken en de
vryheid weder herwonnen. — Het boek d
at wy onzen lezeren
voorstellen getuigt hunner nationaliteit en onversaegdheid.
Het is gemakkelyk na te speuren waerom wy dus van onzen
ouden roem vervallen zyn. Sedert ettelyke eeuwen is het be-
wind onzes lands door erfrecht in handen van vreemde Vorsten
overgegaen , dezen waren , by hunne inbezitneming
de voorrechten der Steden en Gemeenten, in de tegenwoordig-
heid des Volks, op eene openbare markt met eede te bevestigen,
waer in uitdrukkelyk stond dat al wat de vl
Belgen aenging in de vlaemsche tael moest behandeld worden.
De Vorst mocht zich in geener wyze met het bestuer der steden
bemoeien, elke gemeente benoemde hare eigene wethouders en
ambtenaren ; in dier voege was de macht der beheerschers in
ons land zeer gering, het geen hun voorzeker niet behaegde.
Ook stelden zy alles te werk om onzen v
en hnnnen volksgeest te ontrouven, zy
‚ verplicht
aemschsprekende
aderen hunne vryheden
gebruikten daer toe de
tad
macht om te dwingen, het geld en de gunsten om te ed
de staetkunde om te bedriegen : maer de grootste hoop, fn Ee
en doof voor het lokaes blyvende, waren die ne vruch-
teloos , zoo lang de wei n de volksschriften in de moe-
; nen vryen gang hadden.
De shi din RE hervormden godsdienst in he
zyne talryke aenhangers en de leeraens meike in ons ES oe
men, stelden hunne boeken en schriften in de Fn be
op. De kennis welke het volk van zyne moedertael a En 5
bezat, en de leeszucht die onder hetzelve heerschte wer en
leeraren eenen gunstigen middel om hunne leering ie En
den. Karel V, onze Keizer, gaf by deze gelegenheid edi a
uit, die der Censuer of boekkeuring eene dwingende, dae alles
omvattende macht gaven; geen schrift mocht He licht Ee
zonder het oorlof der boekkeurders, en wie ee ee
felachtig woord, zelfs zonder inzicht, geschreven ha 4 Er
zich op geene kleine straf verwachten , want die ging ze
verder dan gepynigd, gehangen, gerabraekt of verbrand te
worden. Men zag in alles kettery, lutheraensche de a
oproerige aenslagen. Alle schriften „, welke nies lig En 5
den invloed der spaensche denkwys geschreven een b e :
als misdadig aenzien en men vervolgde de onnoozele en if ge
Dichters vóór de bloedige Inquisitie ‚van gevloekter Be ee 1 dn
als of zy het tegen God of zyne dienaren gerak ee en d rl
wyl zy slechts de dwingelandy der Spaenjaerden wilden teg
ln is. weinig begryp noodig om te verstaen it ae
kunde by die vervolging haest in den grond geboor Es 5 E
kwamen nog wel kerk- en gebedeboekskens uit ‚ maer Ee l
bleef het al ; behalven nochtans die flaeuwe kinderverte De 8
van Duymken, Jache met zyn fluytje „ Uylenspiegel enz ‚ engl
verbeterd en gezuiverd! met het oorlof der Censuer bleven ge ru
worden. Met die beuzelingen moest de vlaemsche plan E 2
vergenoegen. Kon de letterkunde dan in stand blyven? den E
zy verging geheel, en dit is wel merkbaer wanneer mer
? |
