einde er de grondslagen te leggen voor een nieuwe openbare biblio-
theek. Naudé had de katalogus opgesteld van de bibliotheek van
Descordes, kanunik van Limoges die, bij zijn dood, 6.000 boekdelen
te koop naliet die Naudé Mazarin kon overreden in hun geheel te
kopen. Daarna zette men zich bij alle handelaars in boeken en oud
papier aan het zoeken naar mogelike kostbaarheden. Naudé wijdde
zich aan zijn taak sedert meer dan een jaar, wanneer in het Palais
Mazarin een openbare bibliotheek geopend werd die groter was dan
al wat men tot dan toe in de Franse hoofdstad had gezien. De
leeszaal was éen keer in de week toegankelik, Donderdags van acht
tot elf en van twee tot vijf. Naudé telde zelf van tachtig tot honderd
lezers, waar onder geleerden als Hugo de Groot, de geschiedschrijver
Aubray en René Moreau, professor in de medisijnen aan de univer-
siteit te Parijs. Weldra bereikte het aantal boekdelen het eerbied-
waardig getal van twaalf duizend, wat de koninklike verzameling
van die tijd met ongeveer twee duizend overtrof. Maar Naudé was
nog op verre na niet tevreden. Hij ondernam in Vlaanderen een
ontdekkingreis die zo vruchtbaar was dat hij in April 1645 ook in
Itaiië naar nieuwe boeken zoeken ging. Deze laatste reis bracht
veertienduizend nieuwe boeken in de bibliotheek. Een Italiaanse
vriend die hij te Rome ontmoette, Vittorio di Rossi, heeft een verslag
nagelaten over de wijze waarop hij boeken kocht. Volgens deze
schrijver ging Naudé in de winkels binnen met een regel van éen
voet in de hand, en zonder nauwkeurig naar de titels te informeren
vroeg hij aan de boekhandelaar om hem een prijs te noemen voor
een stapel boeken. De brave man, die onthutst was door deze onge-
wone handelwijze, noemde een prijs in ’t honderd waarop Naudé dan
begon af te dingen tot hij ten slotte de boeken zo goedkoop kreeg
dat de boekhandelaar, die te laat inzag dat hij bedrogen was,
betreurde het lot niet aan.een kruidenier verkocht te hebben die hem
zeker een grotere som zou gegeven hebben voor zoveel goed papier.
Na het bezoek van Naudé schenen de boekwinkels, naar Rossi ver-
telt, door een storm lediggebezemd te zijn veeleer dan door een biblio-
'e, en wanneer men hem tegenkwam, schitterend van blijdschap
onder het stof en de spinnewebben die hem bedekten, zijn mager
idiaam uitgezet door de boeken die zijn zakken vulden, zou men
gemakkehk kunnen vermoeden hebben dat hij een moeilike over-
46