nogal vertekend beeld inzake databankgebruik. We zijn dus, voor wat de
eigen praktijkervaring betreft, voorlopig aangewezen op een ietwat sub-
jectieve beoordeling en waardering, resulterend uit gesprekken met de
gebruikers. Die indruk is doorgaans vrij positief, en bevestigt de trend die
men terugvindt in evaluatiestudies over on-line gebruik inzake literatuurop-
zoekingen.
Het meest wordt daar de mogelijkheid gewaardeerd tot het stellen van
gecompliceerde vragen, het kunnen opbouwen van profielen bestaande uit
meerdere zoektermen, de dialoog met het systeem. Ook de tijdwinst, en in
vele gevallen de exhaustiviteit worden vaak als belangrijke pluspunten
aangezien. De relatief hoge kosten van het geautomatiseerd literatuuronder-
zoek lijken voor de meeste gebruikers verantwoord als men ze afweegt
tegenover eerder genoemde voordelen, tegenover het risico van duplicerende
research als gevolg van gebrekkige literatuurvoorziening, en vooral ten
overstaan van de zogenaamde onzichtbare of verdoken kosten die schuil-
gaan achter het manueel bibliografisch zoeken.
Een algemene vaststelling is echter dat het manuele werk zelden over-
bodig wordt geacht. Soms dienen beide vormen complementair te gebeuren,
veelal dient de gebruiker eerst via de conventionele weg aan terreinverken-
ning te gaan doen.
Doch ook voor de wetenschappelijke bibliotheek of het documentatie-
centrum zelf kan het invoeren van deze nieuwe service-vorm pluspunten
opleveren. Er ontstaan nieuwe kansen tot een kwaliteitsverbetering van de
informatieverstrekking en tot een intensifiëring van de dienstverlening. De
geboden hulp wordt door de lezer positiever gewaardeerd, ook als verwezen
wordt naar het traditioneel voorhanden zijnde bibliografisch materiaal. Dit
wordt immers merkwaardig genoeg in meerdere gevallen pas via deze om-
weg echt ‘ontdekt’. Een revalorisatie dus van de bibliotheek en van haar op-
dracht, die de lezer weer ten goede komt. En daar gaat het toch ten slotte
om?
Literatuurverwijzingen
Voor een uitvoerige en recente bibliografie (615 referenties) raadplege men :
Donald T. Hawkins, On line information retrieval bibliography, 1965-1976, in : On
Line Review 1 (1977), suppl. bij nr. 1, 55 p.
Verder werd o.m. geconsulteerd :
Carolyn P. Brown, On-line Bibliographie Retrieval Systems Use, in : Special
Libraries 68 (1977), 4, p. 155-160.
Mary L. Calkins, On-line Services and Operational Costs, in : Special Libraries 68
(1977), | p. 13-17.
Stanley A. Elman, Cost Comparison of Manual and On-Line Computerized
Literature Searching, in: Special Libraries 66 (1975), 1, p. 12-18.
28 / Bibliotheekgids —Jg. 54 — Nr. 1 H/975