ij

Die lange werktijd werd eenigszins vergoed door de vele
verlofdagen, die het werkjaar onder het oude regime aanbood.
Nochtans schenen sommige gezellen boven het verlof het werk
te verkiezen want in de ordonnantiën moest men v
nemen tegen… overdreven werkijver. Zoo werd er o. a. « geordon-
neert als dat hem niemant, het zij setter oft drucker, en sal ver-
voorderen van op Kermis-Maendaghen, Vastenavont oft Verlo-
ren-Maendach te mogen komen wercken op de verbeurte van ses
stuyvers» (L, art. 112).

De gezellen mochten bovendien eenmaal « des weeck eenen
rust-dach» nemen, op voorwaarde dat zij den meester of zijn
plaatsvervanger 24 uren op voorhand verwittigden (C, art. 6).

Sommige werklieden verlangden om vroeger op het werk te
mogen komen, nog vóór 5 uren. Wij vonden inderdaad een ver-
zoekschrift terug, gericht aan den meester om hem deze gunst
te vragen. Wij laten dit stuk hier volgen.

  

« De Vry-gesellen van V. L. Druckerye gheven ootmoedelijck te kennen,
dat V, L. saf ghelieven een naerder ordene te stellen in het doorlaten vande
gasten die smorgens te werck syn comende. Want V. L. is wel bekent dat
die in het root syn werckende, dat somwylen een quartier van een ure dat sy
niet en connen reede vallen, een halven dagh daerdoor moeten verletten;
het welck vanden Deurlater weynigh in consideratie wordt genomen, die syn
uitvlucht neemt dat Senor hem expresselyck bevolen heeft niet voor de vyf
uren door te laten dat by de half ure ses wordt eer sy in druckery gereet zyn;
hier om versoecken wy eendrachtelyck dat Senor sal gelieven den Deurlater
te bevelen dat hij de gasten ten minsten ten halver vyf door late gelyck het
de oude gewoonte is geweest om te vyf uren aent werck te syn.

Den tegenwoordighen Deurlater heeft ons vercleert (als eenen oetmoe-
moedelycken knecht die professie maeckt van volcomen gehoorsaemheyt)
gereet te wesen om de gasten door te laten op de ure die Senor onsen Meester
sal gelieven te stellen; dat wy al te samen setten in de vryen wille van onsen
Heer ende Meester ». (1)

De werkdag kon ook al eens onderbroken worden. Volgens
een ordonnantie van 1642 mochten de gasten « compagnie ma-
ken », d. w. z. met drie of vier samen komen, 's morgens om te

(1) Reg. CXX. — p. 291.