aanzien worden. Velen vinden het gewenseht de onkosten die
voortspruiten uit de aanmaning van nalatige lezers, door die lezers
te doen vergoeden, of zelfs nog te verhoogen met een boete. Als
resultaat krijgt men dan enkel dat ook een groot aantal menschen
van goeden wil worden getroffen die slechts toevallig nalatig waren ;
het bestuur van de boekerij maakt den indruk onverdraagzaam te
zijn, zal voor het publiek den vorm van een gewonen administra-
tieven dienst aannemen waardoor een deel van de lezers zijn ver-
trouwen zal verliezen in de instelling, of geheel wegblijven.
Tegen slordigheid of nalatigheid kan ook wel op een andere
en in vele gevallen meer doeltreffende manier worden opgetreden.
Voor den bibliothekaris die zich de zedelijke ontwikkeling van zijn
lezers tot doel stelt is dat zeker geen tijdverlies; het valt binnen
het program van zijn zending.
Bestelhuizen.
De omstandigheden brengen den bibliothekaris er soms toe
een in den grond bijzonder aangepaste werkwijze aan te nemen.
Ook worden wel eens oplossingen gezocht om het den lezer
zoo gemakkelijk mogelijk te maken en zoo te bereiken dat het lezers-
tal tot het maximum aangroeit. Zoo hebben wij meerdere stelsels
zien ontstaan die in den loop van de jaren meerderen of minderen
bloei hebben gekend. Onder de meest afgeteekende ervan kunnen
wij noemen de bestelhuizen, de thuisbezorging en de reizende
bibliotheken.
Het bestelhuis is de oudste vorm van hulpbibliotheek, in dat
geval ondergebracht bij winkeliers, of waar men ook de beste
gelegenheid heeft gezien. De winkelier doet dan meestendeels de
boekhouding, neemt de boeken in ontvangst en bezorgt ze terug.
De lezer — verondersteld wordt dat hij te ver van de centrale
boekerij woont — vraagt ’s morgens de boeken aan in het bestel-
huis ; in den loop van den dag worden de verlangde werken door
de boekerij naar de bestelhuizen gevoerd waar ze s’ avonds door
de lezers worden af gehaald. Dat stelsel wordt veel toegepast in Ame-
rika, Engeland en Duitschland. De plaatsen die bij voorkeur als
bestelhuizen worden gezocht zijn postkantoren, kruidenierswinkels,
enz. waar gewoonlijk veel publiek komt. *
Thuisbezorging.
Is een uitbreiding van het bestelhuis-stelsel, in de Mercantile
* Zie G. WJ Cole. Delivery stations or branch deliveries.