| Full text |
Gruiten,
34 ANT VEA TEE A,
È DE . . 4 re : É È
eftrumperefimpliciter ,communiadomnia rumpentia fignificatu,
& Œrten,quod cit ritas facere ad nauigationem. Loco igitur Lrtey
dixerüt Œuitey, quod elteuellere, cxpurgarc ab alueis,ad alia ériam
euellenda cranflumptum. Hinc ésartuitey, id eft, omnind & perfe-
€tè canales expurgare erumpendo,euellendo,effodiendodue omnia
quæ poflunt aquæ altitudinem impedire. Hoc rurfüus concifius di-
cunt Sxuitey , fyncope nobis familiariffima ; quæ vox propriè fof-
fisexpurgandis applicatur , fimplicibusillis ad alia etian tranfeun-
tibus.Maiores enim noftri ftudiosè femper declinarunt dubiam vo-
cum fignificationem ; in iis præfértim , quorum fingulariscuraefle
deberet, vtmodo in Germani & Atuatici nominibus eft oftenfum.
Retationis enimonus vnum apud nos eft de præcipuis; proprercà
quôd non folüm multæ fint retæ ad nauigationem conferuandæ;fed
quûd opidactiam & arces aquis muniantur ; quarum foflas necefle
eft frequenter retare ; n6 tam ad nauigationem, quèm ad profundi-
raté & puritaré aquarü, quæ nifidiligenter cuftodiantur, non {olèm
hoftibus aditus , fed peftilentibus etiam morbis ex halitu limofarü
aquarum occafio daretur. Prætereà omnes foffæ, omnia emiflaria,
omnes clices,accuratiffimè retari debent, ne aque in pratis confifte-
re cogantur, & ex pratis fœdas faccre paludes. Præ cæteris auté om-
nibus, clarifsimailla eft retatio , quæ ad foffäs arcis & vrbis adhibe-
_ tur,cuius oneri omnia opida, n0 modo Riénfia,fed alia etiam quèm
plurima funt obftricta ; aded vt & ipfa Colonia Agrippina certum
add pendat vectigal. Pecuniaitaque ad hunc vfum collata, &xuit-
Set vocatur, id eft, pecunia retationis. Regioigitur Atuatico adia-
cens , & antiquo iure obftricta , nomen accepit à Ritis, in quo non
mirandum, Tau efle omiffum,cüm id noftræ fit confuetudini Tau
& Delta dum inter duas fint vocales citra aliam confonantém omit-
tere, rumin efferendo, tum in fcribendo. Dicimus igitur Liey,
pro Sitey ;quod cüm alij non animaduerterint , fruftra & in quæ-
renda nominis caufa fatigarunt. Eodem modo in Suitey, quo pro
Litey pofterior tas, diftinétionis gratia, vri cœpit.Frequenter audi-
mus Tauablatum. Dicuntenim ferè Œuies pro Luiten: qua voce,
& pro nomine,& pro verbo vtuntur; ita vt cümnomen eff, canales:
dum verbum , canales facere fignificet. Verüm cüm hoc hibro anti-
quitates huius noftræ regionis examinare ftatuerim, non illa trade-
re,quæ præfentem rerum ftatum ob oculos ponant, non pollum cü
Jaude hoc munere defungi ,nifi antiquum Rienfis regionis nomen
… declarem, Videndum igitur qui fucrint Ambiuariti, quos in hacre-
gione quam Dieu vocamus, Cæfar videtur collocafé, & vnde nomë
hoc
-LIBER I. SF
: hoc Ambiuaritorum acceperint. Quod fexpoluero , & üis,quæ de
rcgione Rienfidixi, plus fidei habebitur , & vocem hatenusomni-
bus ighotam , ad veram fuam otiginem vocabo. <S\impt, vox eff amy
noltras, polira cuiuis magiftratui fignificando, cui ius aliquod fit
mandandi.Scriberetur autem conuenienter,& linsux noftræ, & fuis
fontibus SA m6t> ; fed quia dificilior eft pronunciatio, media lit-
tera in tenuem mutatur: deinde quia Niante Pi in cade f/Haba, tra-
ficin Mi, mpt,no Œupt, in yfum vent, Eft enim vox compofita ex
EN y& Bit, Nnbict igitur idem cit, quod præcipit, fiuealij
Quippiam mandat, & more loquendinoftris vftato , ad alios man-
4 dat, Nr namque ad notat: 25iet> mandat, Ex Anbictcon-
7D
ciditut A wmpt,ca,qua dixi,ratione. Verüm in com pofitione ex Gmpt
ft Sy decurratum. Sic dicimus Ana, quam integre, vti hadte- Anman.
nus quamplurimi Smpthiaÿ vocaremus, in.omni fermone curiosè
quælita,cum breuitate, tum fuauitate vocum., Hoc nomine alibi
alter vuntur. Bruxellani, pro fummo fuo magiftratu, Antwerpia-
ni, procoduntaxat, qui ciuilibus caufis præfdet ; alcero quiin cri-
minainquirit, Scultetonominato :quæ voxinlingua vernacula in-
teorc cherretur, Ceulteié., Qcuft noxam fignificat, & crimen, Seuhex.
& quoduis debitum. nié vero fiue ifcf , idem eft quod exivo.
culteis igiruris dicetur, qui debitum pro noxa cxigit.Sediam ad
mpto rcuertor,ex quo in compoñtione S\ 1 ficri dixi. Hinc Am- anbais,
bactus vox, & 2 prlcis Larinis,& à recentioribus ad examen vocata,
ed à nemine fcriprorum,quod equidem fcio; vel bene explicata, vel
ad germanos natalesxeducta. Feftus Am Latinis circum notare do-
get, atque diciinde Ambaëtum , id eff, feruum circumaétum ; qua
voce Ennium vlum efie dicit, addens Gallicam ef. Cæfar libro {e-
xt0 Commentanorumde bello Gallico hæc habet : Alterum genus
efbequitum; jcdmeft vlus, atque aliquod bellum incidit ( quod
ante Cæfaris aduentum ferè quotannis accidere folebat, vtiaut ipfi
iniurias inferrent ,aucillatas propulfarent) omnes in bello verfan-
fur: atque corum, vt quifque eftgenere, copiisque ampliflimus, itq
plutimos circum {ec ambattos chentelQue habet : häc vnam gratiam
potcutiamque noucrunt. Turnebus,vt hic quoque diligentiam eru-
ditioncmdue fuam imoftraret, adducitex nefcio quo Lexico, Amba-
ŒUS doc md me ce byioe. Partim igitur ex hoc, partim ex Fefto, putat
Y
.…Lulium ab Ennio vocabulum hoc mutuatum ef. Equidem & En-
È es \ . , ;
Wim Cætarem à Gallis accepiffe credo , quorum mores & Remp.
defcribenti , fuir propè neccflarium æquè Ambactorum atque
4 . es à Dr « :
Daidum meininifie. Verdm nec rec Fcflus, nec recte Lexiconsnec
2 ipfc
? |
