| Full text |
. ATYATIGA
. :
opidum omnibus in cireuitu partibus altifimas rupes defpcétusque
babuifle. Zom6exg enim factum eft, vnius litteræ in prinapio ab-
latine ,quod integre eflet fi =Nfombexg diceretur. Sed quia e4
Galli propriis locorum nominibus foléc preponere, vt cum dicitur,
A Paris, id eff, Parifiis : 4 Bruxelles, id eft, Bruxellis; putauerunt if
qui A fombert audiuerunt , À fimiliter hic vfurpari, atque montis
nomen Zombexg, non =Nfombers elle, Verum fiue breuitatis
caufa, fiue hac, quam dixi,erroris occafione Lo mbexgin vlum ve-
nerit , parui refert, mod conftet EM ombexg candem loci natu-
ram fignare, quam Cæfar exprefsit.. Profectd nibil aliud cft AN ow-
Gexÿ, quamlocus qui vndique mons cf id ch, vndique in circuitu
rupes,defpeétusque habens, ita ve nulli alter monti adhæreat,e quo
ad eum planus fit acceflus. Noftras enim vocabulum , quo mons
fignificatur , tale ef, vt loco depreflo & fcriptura & pronuntiatio-
ne è diametro repugnet , iuxta peculiarem quandam nominum fa
bricam, cuiusartificiumalibieritexplicandum. Quocirca mons al-
terimontiæquali continuus , refpectu eius mons non cft, fi noftro
fermone fit loquendum, quianimirum ad eum comparatus non fer-
uetaltitudinem montis propriam,qua,queinferiora funt,excedun-
tur. eNfergo,omne eft: y, in circuitu: 25ex$, mons : quare
Nomberg,mons eft,qui pertotü circuitum montis rationem cufto-
dit, cd quod vndique loca deprefliora defpiciat : quod quid aliud
eft,quam id quod Cæfar Latinis verbis defcriplit;n omnibusin cir-
cuitu partibus alciflimas rupes defpeétusque habens. Nullü certius
eft vericatis indicium,quèm omniainter fe apta cohæfione conueni-
re; quod fi vfquam alibi, certe hîcmaxime licet videre. Neque enim
itinerum folüm computus, & defcriptio loci, & nomen, defcriptio-
nem Latinam vernaculo nobis fermone reddens, fed vicinorü etiam
fiue pagorum , fiue vicorum mauis, appellationes , in eandem rem
confpirant: quorum vni,quiadeam partem eft,vnde Cæfar venit,à
caftris nomen manft,quamuis pro after, Refter fcre pagus dica-
tur. Ad haänc enim partem Cæfar caftra habuit; ed quod hac exerci-
TU
n adduxiflet. Huic vicinus eft vicus Raftexÿat)appellatus, quo
poita caftrorum fignihcatur, compolitione è duabus vocibus, al--
tera Latina; altera Germanica. dat enim fic pronunciatum quafi
act fcriberecur , portam notat, gemina originis caufa; & quia
murorum foramen eit , quod at noftris vocatur ; & quia per il-
lud itur, tumintro,tum forès. act enim, idem eft quod cas, fiue
vadas. Apertum igitur illud velut foramen io muris , fatum ad in-
trandum vel exeundum &at> dicitur , vocali longo tempore pro-
dudta,
LIFERS 7
duta, quæ vox apud Anglos haétenus eft in vfu, & noftiatibusce-
muni prouerbio tactatur , cv té Pgato St, id eft, eftextra portas:
quo fignificare volunt, quenquam fugifle , vel folum vertifie, fiue
ob æs alienum, fiueobaliamcaufam. Caftergat igitur vicus ci-
tra parochum, nomen duxit porta caftrorum , vt videtur decuma-
na , quæ propter excellentiam fic vocatur. Accepi prætereà ab ho-
minibus indubitatæ fidei , non pauca numifmata hic fuperiore æ-
tatereperta fuifle. Leuis autem ille afcenfus, cuius Julius memi-
nit, diuerfa parte ad pagum &oic fpectat : cuius dominum gente
Taium,infgniGrecæ atque Latins litterature peritia præditü, cèm
huius inuentionis meæ monuiflem, egregium habui approbato-
rem. Vnum difplicchat, quod nec murorum reliquiæ,nec præcipi-
tia fatis ardua viderentur. Refpondi mox,non id genus muros fui£
fantiquisillis, quales nunc è lateribus cois, vel quadrangulis
faxis, ad normam eriguntur. quales autem fuerint, Cæfarem Expo-
fuiffe in hæc verba : Muri autem omnes Gallici, hac ferè forma mu cata,
funt ; wrabes direétæ ,perpetuæ, in longitudinem paribus interual-
lis diftantes inter & binos pedes, in folo collocantur. Exreuin-
ciuntur extrorfus , & multo aggere veltiuntur. Laautem, quæ di-
ximus, interualla, grandibusin fronte faxis , effarciuntur . lis-col-
locatis & coagmentatis, alius infuper ordo adiicitur , vt idem il-
lud interuallum feructur , neque inter fe contingunt trabes , fd
paribus intermiffæ fpaciis, fingulæ fingulis faxis intericdis , arte
continentur. Sic deinceps, omne opus contexitur , dum ifta
muri altitudo expleatur . Hoc cüm in fpeciem varictatemque opus
deforme non cft, alternis trabibus & faxis, quæ rectis lineis ordi-
nes fuos fruant, tum ad vtilitatem & defenfionem vrbium fum-
mam habet oportunitatem ; quod & ab incendio lapis ; & ab arie-
te materia defendit, quæ pedes quadragenos plerumque introrfus
reuincta , neque perrumpi , neque diftrahi poteit. Haæc Cx-
far : à quibus omnis fublata eft dubitatio ,cùm par fit credere,
Atuaticos non aliter atque ceteros vrbem füuam muniifle ; eam præ-
frtim, cuius tutelx omnia {ua committenda exiftimarent. Ne-
que porro fimplice muro fuerunt contenti, {ed duplice montem
cinxerunt, opinati nauHam hoftium vim tantam fore, vt hanc mu-
nitionempenctrarent. Âtque hocin caufa fuit, vtfe huic opido
in regionis quafi vmbilico conftituto, inclufrint , ahoquin fiturres
&c vineas Romanorü ante vidiffent, Atuatico potius fe credituri,qud
propter paludes, ftagna & filuas , vix vllus Romanis acceflus fuifiet.
K 3 Quam-
? |
