| Full text |
4 ATVATICA
quæftione captiuorum fe faterur explorafe.Non eftigitur nunc ob-
{curum, quos ignes Tacitus defcribat , cum Huionum regio altifir-
mos montes habeat,bitumine lapideo plenos ; in quod flignis inci-
dat, quiuisintelligit, quantum periculi & quæ incendi adducat.
Âtque adeo apud Huiones vfus Gagatæ ad ignes in his regionibus
primün inuentus videtur, propterea quod vulgô Huilles atra hæc
faxa nominentur, ab Huionibus accepta appellatione , apud quos
primüm ad ferri venam,quam copiofifimam habét, excoquendam
purgandäque, vehementifsimo hoc bituminis ardore vfu rpata fuif-
fe credo, ac deindeïnuitante copia,& fumptus in lignis vrendis par-
fimonia , tum eriamcommoditate , quod ter duntaxat intra lepten-
decim autoctodecim horas nouus fomes igni fit addendus,preterea
ardétiflimo calore, quo nihil vrentius, ad focû quotidiantque vfum
venifle. Franci igitur, qui Leodium multis pot ætatibus de nouo
condiderunt, ab Huionibus hoc ignium alimento antiquitus vis
huic bituminis faxei gencri, Hwshes get nomen dedére , quo figni-
ficatur Gagates populh Hwenfis , ve lingue noftræ peritis eft ne
cuum. {ed id Romanifantes in Huilies fiue Huilles mutarunt, viti-
ma fyllaba reictta. Abcftauté Huionum opidü quatuor duntaxat
millanbus noftratibus Leodio!, ditionc Condruforü adhuc retine-
te nomen,quauis Leodio fubfir. Hxc igitur agri Leodij barathra,&
montes atus carbonibus fplendentes , & fammæ fubterraneæ vna
cum fuis operis Manium coloré & odorem ad viuum exprimentibus
Claudiano occafionem dederunt , vt hac Megæram ab Orco educe-
ret.fingeretque Vlyfflem hac vmbras euocafle. Id tamen non opinor
de loci tantum natura duxiffe, fed de hiforia eriam aliqua gentis
aptiqua, qua forte narrabatur , Vlyflèm hac Orcum fubiuifle , at-
ue Ocnopem ætate grauem & diuturnæ peregrinationis labore
defatigatnm , fedes fibi pofuiffe, quas de filio nominarit, quo ab-
{entis faltem inani nomine & memoria fepium faum {olaretur.
Quod fi hæc nobis arrideat antiquitas , non abfürdis nixa conicctu-
ris,dicendum Leodium gerninos conditorés habuifle ; alterum Gre-
cum , alcerum Francum : & Græco quidem Leodis nomenclaturam
deberi, Franco verd placuifle, vt à fuuiolo fiue torrente per val.
lem eaës in Mofäm decurrente, vocaretur Legia. Legia autem ror-
renti inde nomen datum, qudd legionis Romanæ fançuine exun-
darit. Satisigitur vel folus hic torrens argument habet,ad docen--
dum Varuca eoreflos, hîccefos cffe Romanos:interuallo & locorum
pofñitu ad amufsim refpondente Cæfaris narrationi, f interuallum
inter Varucam & principium flux, non imam vallem compute-
mus.
LE BERAT 7
mus. Quocirca imperite faciunt,qui in commentariis ad Vatucaim
vel Atuatucam legendum contendunt, vnius littere errore corrum-
pentes & hiftoriam & topographiam ; & Atuaticum Ptolomei longè
mouentes ab co tra, à quo ab ipfo fuit collocatum . Nemo SE
comparationem oftioruim Scaldis & Atuatici in longitudine & lati-
tudinea Geographo faétam poterit tueri, fi Atuaticum vel ad Va_
rucam, vel in Gallica Brabantia,vt imperite quidam & nimium ofci-
tanter crediderunt;fit ftatuendum. Inuentis igitur nunccaftris Au-
runcule: &/Titurij in medio Eburonum,fi hinc Scaldim , hincRhe-
num , Verfus eorum fines, & diuerfa parte per decufsim à fupremis
Atuaticorum Rhemorumdue limitibus confiderentur;inuentisitem
Ciceronis hibernis : no eft difficile ad demonftrandü, vhinä Ambio-
rix Atuaricosfitallocutus. Nam fiquis à Varuca Aldenartum recto
itinerc,non mutatis equis,contendar, 1s die vna & nocte ad Gacsbe-
Canum agrum,atqueillinc poftridie Aldenartum fit peruenturus , fi
ca quam Céfarindicauit diligentia vtatur. Hac equidem dimenfo-
nc fum adduétus,vt accuratè omnem Gaesbecanorum viciniain per-
luftraré ; quo viderem , ecqua veftigia adhucillius opidiinuenirem,
in quod Cæfar narrat Atuaticos omnia fua contulifle . Nec diu nè
quæfiui,cüm ftatim apud Gowicam, montem confpexi, cui Cæfaris
defcriptio adamufsim quadrare videbatur. Eius igitur verba repe-
tam. Atuartici, inquit,de quibus fupra {ripfimus,eùm omnibus co-
puis auxilio Neruis venitent, hac pugha nunciata ex itincre, do-
muMm reuerterunt : cunétis opidis caltellisque defertis, fua omnia,
in vnum Opidum cgregiè natura munitum,contulerunt; quod cm
in omnibus in circuitu partibus altiffimas rupes defpectusque ha-
beret, vna ex parte leniter accliuis aditus, in latitudinem non am
plius ducentorum pedum relinquebatur, quem locum du plicial-
tifsimo muro municrant, tum magni ponderis faxa , & præacutas
trabes in murocollocarant. HæcCæfar. Hactenuscertè nullus eft
mOns in tato illo traétu , ram aleè vndique ex plano aflurgens ; aded
vttota hac regione nullum fpettaculum æquè deletarir, atque ex
cius vertice omnia longe, lateque intueri, quæ ad multa millia paf
fuü circèm iacent fitu amænifsimo. Nec fatis fuit mihi femel oculos
pauifle , & letam camporum , filuarum, colliumdue perlegifle va-
Hetatem , quin poft curarem montem vicinaque loca mihi depingi.
Porro, cum de fitu & itinerü ratione hîc opidü à Cæfare expugna-
tü fuifle primus conicétaflem , nomen interrogaui : quo audito,ma-
8is etiam in opinione fum confirmatus. Vocatur enim hic mons
SZomberxg: quod nomen Cæfar videtur interpretatus, dum dicie,
K2 opidum
$
Alombergum
opidum à Cas
Jare expugna
tm.
? |
