| Full text |
AT VA TI CiA
One nofes, fugêre puder, verumque fidesque,
Te quorum fubiére locum frandesque dolique,
Infidisque, «> wi, @ amor fceleratus babendi. s
_ Quid enimnunctam turpe, tam ignominiofum, tam nefarium,
tam impium, cuius quenquam pudeat, vel in vanis honorum tütulis,
velin diuitiis, vel in voluptatibus fpurcis rs Quid tam ve-
rum , quod non horum {celerum caufa pro falfo explodatur ? quid
tam fallum, quod non pro vero adftruatur 2 Quz vero viquam #-
des, vel erga Deum, vel crga homines ? cm tamen citra hanc, nullz
bella dirimi, nulla paéta iniri, nulla pax , nulla focietas, inter homi..
nes vel coire vel teneri pofsit. Fraudibus & infidiis , & dum hæ pa-
rum valent, vi graffantur & plebeï, & nobles, & quotquot fcelera-
ta ambitione & fœdioreauaritia exæftuant . Sediam fitis querela-
rum, & fatis etiam ex Neruioruminftitutis admonitionum. \\.-
denaer igitur antiquum Neruium fic notat, vti voces apud nos mu-
tilatæ pro integris ponütur. Dicitur enim Maer per diphthongum,
vel fyncoptos Mer, pro Neruio: atque inde fit vtcorruptè Aldenar-
dum {ribatur , cm Aldenarum eflét exprimendum. Sed quia ple-
rique omnes Tornacum pro Neruiorü curia antiquifsima celebrant,
fortafle non fatisfeceroeorum exfpectationi, nifi & denominis ori-
gine caufæ aliquid adducam , quo fecus ac ipfi credendum putem.
Merini non ita multo antè dixifle, Sor-na pagi nomen efe, qui
Antwerpiæ olim,vti & hactenus, ita propinquus fuit, vt Antwerpis
principio nouïi vicini fufpe@i haberentur, atque idcirco hoc nomen
datum efle, quo fignifcaretur plufeulü æquo vrbi propinquos efle.
Eodem modo cüm Tornacum conderctur, videntur Aldenarij noui
opidi viciniam hacipfa voce notauifle, Dornacum vocantes.Noftra-
ces enim per delta,non pertau, opidinomen pronuntiant, ne quis
. hic morofius argutetur. Quôd vero Dornacum pro Dor-na dici-
tur,id fit ex eo,quod Ma & Mac ciufdem originis voces, idein figni-
ficatum fuggerant. Maenim apud, Mac appropinquo notat quo
fic vt idem fit, fiue dicas Dor-na, fiue Sor-nac, nifi quôd polite-
riore vocctantundé dicas, ac fi Latine diceres, plus quo appropin-
quo, fiue ferè nimium accedo. Intelligitur ergo ex hac vocis nota-
tione, primarium aliquod opidum fuifle, cuius refpectu hæc nimia
vicinia Dornaco conueniret.Ejufinodi enim comparatio minoris eft
ad maius,& poftcrioris ad prius, non è conuer{o , fi linguæ proprie-
tatem, & collationismodum feruemus. Ad quam vero vrbem, quæ
antiquitus fucritilluftrior, Dornacum comparatum , hanc appella-
tion accepiffe dicemus, fi non ad ipfum primarium Neruiorum
caput
LIBER T {or
caput,cui fuper codem flumine non longo interuallo immynebat: Ec
vera fanè corum fuit fententia , qui nimiam hanc viciniam effe dice
bant, vti fecuta ætas luculentifSimo argumento comprobauit regio-
nis principatu ex Aldenaro Tornacum tranflato, vbi lam olim c2-
pureft diœcefeos Neruiorum. Ex his igiturnon Cæfarem modd &
Strabonem conciliare licet, {ed Pomponium etiarn, Pliniuim & Pto
lomæum veriùs ad locorum hodiernas nomenclaturas applicare.
Satis ergo perfpicuum feci Antwerpiam Atuaticum veterum cfle,
nec nomen habere à Verpo, vt quidam non inelegätes homines funt
opinati. Sed quia faffi fumus, Priapum fub nomine Thyrf apud nos
in honore maximo fuifle , atqueita hadtenus etiam à mulierculis in-
uocari,non arbitror me bene munere hoc defu noi pofle, nifi adiece-
roquæ maxime numina prifci parentes noftri coluerint, & quibus
corum templa ædificarint. Si enim quicquam aliud ad anti quitatis
quam hic querimus cognitionem fpe@at,hoc in primis videtur {pe
étare vrintelligamus quam religioné veteres fint {ecuti. Cümenim
religio caput fitomnium eorum quæ recta ratione geruntur;vtialibi
de vocis originatione docebo , ex hac vel {ola optime perfpicimus,
Qua prudentia Rem p. antiqui gubernarint.Intra vrbem igitur,quæ
nunc 250rcft dicitur, ideft, caftrum, ad tuendum fe fuaque com-
paratum,duo præcipuè numina colebantur, quorum alterum gene-
rationi,alterum Reïp. adminiftrandæ præfidebat. Vtraque enim res
ad communitatem conferuädam cftneceffaria, & operamliberis da-
re,& multitudinem prudentia intra rationis fines continerc. Priapus Priqw.
€1g0 præcrat rei prolctariæ,eo qudd intelligerent vires ciuitatis nul-
las efle manfuras, nifi continuata liberorum generatione conferuare-
tur & augerctur.Paucorum enim numerus, nullam eladem citra exi-
tium ciuitatis extremum perferre poteft, vt Lacedæmoniorum Ref-
publica trifti fuo exitu declarauit, Vocatur auté Priapus noftris ho-
minibus alio nomine (Texé, quæ vox conuerfa, fic no littera
fiat vltima, proprium I typhalli officium exprimit,qua fua proprieta-
te fatis declarit {e ab antiquiflimis Cimbris originem habere . Mon
ftratur hactenus exigua ftatua, quæ fafcinum olim, quod pot defra-
€tum eft ob verecundiam, piætendebat. Eam volunt Pria picfhigiem
fuifle : verùm quo loco templum habuerit, equidem coniicere non
poflum,quoniam nullas reliquias videam extare, nifi fortaffe ad fini-
{tram vrbis partem fteterit, quo loco quædam adhuc fani ruinæ cer-
Buntur. Ad finiftra dico iis qui Orientem verfus, vti fieri folet,ado-
tant. Alterum numen Walbu rgis nominabatur,qua voce vis arcis ad
tucndum fax fignificatur . Smafto enim vim, 25 tHxGuM arcem ad
N 3 defen-
VValburgis.
? |
