Full text |
bezoekje brengen aan Isadoor Free-
dom.
Wie is dat?
— Isadoor Freedom, zei Debora, is
iemand met grootsche idealen. Hij is
hierheen gekomen uit Russisch-Polen,
en het eerste Amerikaansche woord
dat hij daar geleerd had, was « free-
dom ». Toen hij in New-York aan-
kwam, was zijn eerste werk, zijn naai»
in u Freedom » te laten veranderen —
geheel volgens de wet. Het kostte hem
zeven dollar. Hij bezat er op dat oogen-
blik negen. — Isadoor is een'vlam, een
soort van fakkel in een duister laby-
rinth.
—r Waarmee verdient die vlam zijn
kost?
— Eerst werkte hij op een kleerma-
kerij, een echte uitzuigersboel, waar
hij voor een hongerloontje voortzwoeg-
de, antwoordde Dëbora. Vijf avonden
per week kwam hij altijd bij mij op
school, èn om tien uur, als de lessen
afgeloopen waren, ging hij naar een
klein cafétje, ergens in een sousterram,
waar hij, met een glas Russische thee,
aan een hoektafeltje zat te studeeren,
tot ze om één uur sloten. Daarna bleef
hij nog op zijn kamér lezen, vertelde
hij mij, tot hij in slaap viel. In den re-
gel sliep hij vier uur. Daar kon hij niet
buiten, zei hij! Nu houdt hij een bi-
bliotheek en verdient vijftien dollar
per week; en nu hij meer geld heeft
dan hij verteert, heeft hij alle gedach-
ten over « het aardsche slijk » uit zijn
hoofd geztet en hij leeft alleen nog
maar voor geestelijke ontwikkeling —
voor ’s menschen ontplooiing in alge-
heele vrijheid. Want Isadoor heeft zijn
naam bestudeerd, tot dat hij nu meent
te weten Wat hij beteekent.
Ze troffen Dtebora’s vriend aan in
een armelijk openbaar leeszaaltje in
een vuns-riekende ghetto-straat. Het $
lokaal was propvol bezoekers geweest,
maar de klok had juist tien geslagen en
dus gingen de lezers schoorvoetend
heen,velen met boeken onder den arm.
Zoodra hij Debora en haar vader in ’t
oog kreeg, sprong Isadoor van achter
zijn lessenaar op om hen met uitgesto-
ken handen te begroeten.
-—< Nee maar, dat is een aardige ver-
rassing! riep hij verheugd uit. Goeien
avond! Goeien avond!
Niet veel meer dan een knaap scheen
hij, van hoogstens een en twintig jaar,
kort van pestuur en grof gebouwd. Hij
had breede, gebogen schouders en hol-
le wangen, met een koortsigen blos.
Maar er was elasticiteit in zijn tred, le-
venskracht en warmte in den greep van
zijn hand, in zijn stem, in zijn breeden
glimlach. Ja, tot in het krullen van zijn
dik, zwart haar.
Kom mee» mijnheer, zei hij tot
Roger, toen de begroeting voorbij was,
dan zal ik u mijn bibliotheek eens laten
zien. Maar u moet niet alleen de mijne
zien —» terwijl u rondkijkt, moet u in
uw verbeelding uw o ogen sluiten en te-
gelijk andere bibliotheken zien — mas-
sa’s bibliotheken, de heele wereld over!
In groote steden en in heel kleine
plaatsjes! Voor uw geest zullen mil-
lioenen menschen oprijzen — hongeri-
ge, hongerige menschen. Nu zal ik u
wat van het voedsel laten kijken, dat
ze noodig hebben. En al pratend leid-
de hij hen met trots rond. Op de plan
ken langs de wanden wees hij hun ont-
spanningslectuur, poëzie, geschiedenis-
boeken en andere wetenschappelijke
werken aan.
—■ Ze lezen alles —1 alles! riep Isa-
door opgewonden uit. Bekijkt u die
Darwin daar op mijn lessenaar ééns!
Binnen een jaar tijds hebben zooveel
menschen hem gelezen, dat het boek
139 |