Full text |
zonder er aan mede I doen. Dit is het gezond geestesvoedsel
voor de arbeidende massa, 't geen het verheven element m zijn plat-
vloersch bestaan brengt, ’t geen hem verpoost, uit zijne omgeving
wegneemt en hem een breeder uitzicht opent in de enge gedachten-
wereld, — die boeken zijn den kleinen man waarachtig de kost
voor ’t gemoed, die zijn binnenste opbeurt en zijne ziel versterkt,
evenals het tarwebrood dat hij naar den lijve verorbert, hem nieuwe
krachten bijzet, waarmede hij op de beenen blijft en werken kan.
Het verspreiden van aangename, opwekkende, gemakkelijke lectuur,
voor ’t volk geschikt, moest veel meer, en op groote schaal aange-
vat worden, zoodat ze voor ieder toegankelijk is en allen er van
genieten kunnen.
Maar ook en zelfs voor degenen die, beterbedeeld, in staat zijn de
virtuozen en puristen van den geest in hunne ingewikkelde specula-
ties te genieten, die de kunsten der taal-acrobaten en der diepzinnige
denkers in hunne hoogere vlucht kunnen volgen, voor degenen zelfs
die verwend aan het ultra-moderne, het fantastische der na-oorlog-
sche, Europeesche literatuur, geblaseerd zijn van alles wat letter-
kunst voortbrengen kan, is het eene behoefte, eene verademing om
uit die zwoele, drukkende, overladene atmosfeer te komen en weer
eens in de frissche lucht te verwijlen, in de groene beemden te loopen,
aan den oever van lachende beekjes te gaan liggen, in ’t blauwe te
staren en te genieten van het vergezicht waar’t leven in heel zijn
pastoralen eenvoud, met felle kleuren en hevige contrasten, in sim-
plistische lijnen is uitgebeeld. Ieder van ons heeft in een verborgen
hokje zijner ziel een romantisch hemeltje waar het goed is nu en dan
eens te gaan mijmeren, om zich van de werkelijkheid der dingen af
te zonderen; men smaakt er het ongekende genot zijn eigen verleden
te herdroomen, of met een boek uit de jeugd kan men er zich ver-
trouwelijk laten gaan, en zonder na te denken of zich te storen aan
regels van kunst of compositie, te genieten zonder meer. Het blijft ten
ander eene eeuwige waarheid dat ieder mensch zich zelf in het boek
„inhein leest, dat het boek maar eene aanleiding of voorwendsel
is om ons eigen gemoed in de hoogten mede te nemen, een middel
en eene gelegenheid waarmede wij voldoen aan den drang om uit
ons-zelf te vluchten, en een toertje te maken in het droomland dat
wij ons zelf geschapen hebben. Boeken die wij in onze jeugd, met
50 |