Full text |
de aandacht zich opnieuw vestigt op het
belang der boekkunst, heeft 't pas te wij-
zen op de bizondere uitgaven eener jonge,
wagende uitgeversfirma te Antwerpen, de
Sikkel.
> Vóór mij liggen drie boeken : een alle-
gorisch-realistisch drama uit 't begin der
16° eeuw door den Vlaming Guilliam
Ogier; een vertaalde novelle van Cervan-
tes uit diens Don Quichote; ten slotte
Opgangen, een versbundel van Wies
Moens.
> Over de letterkundige waarde dezer,
wel zéér verschillende werken wil ik hier
niet spreken; slechts over de waarde der
uitgave zelf.
» Wat mij trof op de Duitsche boekten-
toonstelling — die zeer vermoeide : want
boektentoonstellingen zijn God-lof ondin-
gen — was, dat een zin voor 't archaïsche
hier zoo voortdurend bleek samen te gaan
met een groote mate — soms nog wel al te
ongelouterde — moderniteit, terwijl toch
de boekkunst in Duitschland een onge-
zochte en onloochenbare eenheid van
stijl openbaart. Hetzelfde zou van deze
drie nieuwe Vlaamsche uitgaven gezegd
kunnen worden. Deze boeken zijn van
typografisch karakter gewaagd-moderner
dan haast alle Noord-Nederlandsche.
Toch voelt men wel, in druk en in illustra-
tie, een gewild teruggrijpen op oude, zéér
oude, tradities, maar dan in primitiever
en in minder intellectueel-cultureelen zin,
dan bijv. bij A. Roland Holst's lersche
sage, welke Essers illustreerde. Deze boe-
ken hebben iets ruigs, iets knoestigs en
onbeholpens. Dit geldt het meest voor den
versbundel en voor Cervantes’ Historie
van Grisostomo en Marcela, beide met
houtsneden van Jozef Cantré verlucht.
Er zijn forsche, fel karakteriseerende,
breed saamgevatte prenten bij van een
groteske expressie „toch zou men ietwat
meer zelftucht, ietwat minder overmoed
wenschen; want diep is dit krachtsbewijs
nog niet en de strenge statigheid van den
druk is met dit al te grillig en ruw realisme
nog in tegenspraak.
Bij verre de compleetste uitgave dunkt
mij Ogier's Gulsieheydt. Hierbij maakte
Henri van Straten de houtsneden. Deze
voegen zich schoon in het geheel der
pagina. Zij zijn primitief door directheid
en scherpheid van uitdrukking, primitief en
toch niet moedwillig, toch overwogen en
ingetoomd. Zij hebben een boersch en
boertig karakter, in overeenstemming met
t litteraire werk zelf. Het woord expres-
sionisme wordt onbruikbaar door het mis-
bruik: maar zoo dit woord nog eenigen
inhoud heeft, dan zeker hier; want de be-
teekenis, het bizondere belang der expres-
sionistische kunst blijkt uit de illustratieve
houtsneden van van Straten volledig en
afdoend.
» Intellectueel Vlaanderen zoekt op-
nieuw toenadering tot Noord-Nederland
met zijn harmonischer ontwikkelde cul-
tuurtradities. Maar er is voor ons, lieden
van over den Moerdijk, reden genoeg ook
naar Vlaanderen uit te zien. Daarginds
is meer strijd; maar ook meer leven, meer
wagende kracht, meer spontaniteit. Het
blijkt uit zulk een boek opnieuw. Het
was in Holland niet mogelijk geweest.
Erkennen wij ons tekort, eer wij roemen
op onze meer verfijnde eruditie >
> Wat beteekent een boek, een boek
als produkt van drukkunst > vraagt men
mij. Ik zeg : een cultuurdaad; en in maat-
schappelijker zin een cultuurdaad dan de
scheppingen der vrije kunst vermogen te
zijn.
> In deze woorden ligt geen miskenning
van de vrije kunst, ook dus niet van de
litteraire kunst ! Had ik iets op de uitgave
van Ogier's Gulsigheydt aan te merken,
't ware dat de litteraire. beteekenis van
dit werk de uitgave niet geheel dekt.
Maar in deze woorden ligt evenmin een
miskenning van hetgeen Hollandsdhe uit-
gevers deden. Zij hebben veel gedaan.
Er is veel bereikt, ook hier. Toch valt de
Zuiderbroeders nog wel 't eenen ‘t ander
te leeren, hoe exeptioneel zulk een werk
in Vlaanderen zelf ook zijn zal. »
NIEUWE UITGAVEN
Vlaamsche vertellers in Amerika
In een serie « Books of short stories ”
laat Edna Worthley bij Underwood te
161 |