Full text |
DE ONTWIKKELING VAN HET DUITSCH
VOLKSBOEKERIJ-WEZEN IN DE
JONGSTE JAREN
door Dr ERWIN ACKERKNECHT
II.
Dezelfde kritische houding tegen het utilitarisme van de Amerikaansche boekerij-
praktijk treedt naar voren : m het standpunt, dat de Duitsche volksbibhothekarissen
innemen ten opzichte van de invoering van het „open kast "-stelsel (Freihand, free
access). Het opvallend verschijnsel dat de zegetocht van dit systeem van zelfbediening
bij de uitleening in de Scandinaafsche landen, een twintigtal jaren her begon, zonder
zich over de Duitsche grenzen uit te strekken, werd door het buitenland meestal verkeerd
begrepen. Men houdt het ervoor, dat de Duitsche volksbibliothekarissen zich nog
steeds niet onbevangen overtuigd hebben van de -praktische waarde dezer werkwijze,
dat ze tè behoudsgezind, ja te reaktionnair zijn, misschien zelfs te heerschzuchtig, om
zich bij zulke vooruitstrevende Amerikaansche anéthodes aan te passen. In werkelijkheid
hebben de Duitsche volksbibliothekarissen ten volle begrepen met welk een voorbeeldige
konsekwentie en daadvaardigheid de leidende Noord-Amerikaansche bibliothecarissen
de inrichtings- en technische vormen geschapen hebben, in dewelke zich hun arbeid
bewegen moet, indien hij het bizonder Amerikaansch opvoedingsdoel wil bereiken. En
wanneer voor de Duitsche boekerij taak ook het bepaalde doel ware : de rationaliseermg
van het openbaar en van het privaat leven der natie, kon ze geen betere richtsnoeren
vinden dan de Amerikaansche. Het is echter geen toeval, dat de felste diskussie in de
Duitsche boekerijwereld zich de jongste twintig jaar' rond de grondvragen der uitleen-
pedagogiek bewoog. De Duitsche volksbibliothekaris voelt zich, in zeer bizondere mate
geroepen tot geestelijk leiderschap en niet uitsluitend tot deskundigen inlichtingsdienst.
En Tiet is verder kenschetsend dat hij de bizonderste en lastigste opgaven van zijn arbeid
ziet niet in de onderrichtende lektuur, maar op het gebied der fraaie letteren. In hoe-
verre en op welke wijze deze laatste tot de vorming der wereldbeschouwing van den
lezer en tot de opvoering van „zijn literairen smaak kan worden aangewend, -ziedaar<
de aangelegenheid welke de jongste jaren het terrein vormt waarop de vakdiskussie der
volksbibliothekarissen wordt gevoerd.
Met betrekking tot het „ open kast "-stelsel beteekent dat; wanneer de geldmid-
delen de noodige veranderingen aan de lokalen zouden toelaten, dan zou men er hier'
en daar wellicht toe overgaan de onderrichtende lektuur geheel of gedeeltelijk binnen
het vrije bereik van den lezer te stellen; maar voor de bellettrie zou als voorheen
(zoowel voor de jeugd als voor de volwassenen) het „open kast ”-stelsel met worden
toegepast, dus ook niet wanneer de stedelijke financies beter waren. De Duitsche
volksbibliothekarissen vreezen, dat door het vrij ter hand nemen van de fraaie letteren,
al hun methodische arbeid en bemoeiingen om de lezende gemeente tot literaire oordeels- |