Full text |
Maar het opstapelen in hoeken en kanten gaf ook geen voordeel, want de boeken-
vijanden vierden hun festijnen toen evenals nu; Maerlant kent de beestjes wel, e zijn
boeken toetakelen. (7).
Algemene regel was het echter niet, de boeken opengespreid te laten liggen.
Waar de vloed overvloed werd, borg men de boeken onder de lezenaars weg, en
enkel, wanneer zij ter inzage werden genomen, doken zij op. Zie het duideli e
Cesina-voorbeeld. De krappen, de stevige geslagen sloten uit de„ periode, toen e
mens zijn zorg wijdde aan het sterk smeedijzer, bewijzen dat nog dmdeliker. Het ijzeren
beslag had voor taak, zoals reeds vroeger werd aangevoerd, het boek te persen tussen
de platten en de golvingen van het „levende” perkament hermeties op elkander te
houden', bekijk een handschrift zonder -slot: het staat waaiervormig open, het voegt
zich slecht (8). . . . ' . .
Sloten bleven lang noodzaak ter wille van het voorwerp „boek en met om
kinderen in anatomiese of physiologiese werken neusden. Trouwens tegen het leven e
perkament, dat zwol onder een wat warme atmosfeer, dienden eveneens maatregelen
■ genomen te worden. - .
Toen het boek rechtkwam (9) en zelfs vroeger reeds, was het lessenaar-uitsprei-
dingssysteem niet de -enige bergmanier. De Ouden staken hun rollen m ingemaakte
kasten. De Middeleeuwer doet het hem na, gezwind; en ook de Gothiese, naar de
Renaissance overhellende boekenverzamelaar van edelen bloede blijft het doen. Een
deurtje sloot de ruimte af, maar niet altijd.
Zo lagen dus de prachtexemplaren, de glorie van een tijd, in de hoge huizen,
m klooster (10) als fonds, in paleis als pronkjuweel, vertoevend m de handen van
twee zich bestrijdende grootmachten, naakt door deemoed en eenvoud, of statig warm
gekleurd door rijkdom en voornaamheid, uitgestald of zorgvuldig weggeborgen m grote
stevige kasten, zwaar en geweldig. . ,
Het boek baant zich een weg, en neemt beurtelings alle standen aan, zoekende
naar ziin evenwicht, maar geeft de voorkeur aan de liggende, houding. Op honderd
onderscheiden manieren werd hun plaats aangeduid, op naïeve wijze, of naar ernstige
wetenschappelik-waardige methode. De wijzen van wegbergen waren zo karakteristiek,
m In Der Naturen Bloeme” is ongeveer het volgende te vinden: Ook verdrijft
tabsilh) wormen en mijten, die boeken eten en-tukbijter:. Horatms ovetrgen* voor-
delfde reden: bv. aan de
POrt79fUTranlVandrrerestemmen op om het oude boek liggend te bewaren, -om
het te beschermen. , .... , > • i.i Klooster was zo natuurlik, dat
(10) De aanwend doorlinken: claustrum sine arma-
een spreekwoord dezes .onder bibliotheek _ eigenaardig
no quasi castrum sine a meubel (armario) voor bet ding aanziet —
dat ook de Latijn evenals de ^ THóftias g Kempis haalt de hele wereld als
gelijkt op een f tegbewijzen dat een klooster zonder gevulde boekenkast geen knip
fj|’iïI i. ~~ fe a paard “■’d"loomi ~ k*“k“
zonder... enz.»
103 |