Full text |
hij in menig opzicht verkieslijk is boven dien van overwinnaar. Dit is
geenzins als paradoxe bedoeld.
Inderdaad, in tegenstelling met de zinspreuken en de gewoonten der
politiek bestaat er steeds een talrijke bende schrijvers, beroepswijs-
geeren of filosofen uit liefhebberij, estheten en critici, die bereid zijn
den overwonneling ter hulp te snellen en de leerstelsels en tijdelijk
gefnuikte ideeën voor haar rekening te nemen om ze te doen herop-
leven. De partij van den overwonneling kiezen is een pasklaar
werkplan voor jongelieden die even besluitloos staan voor de aan te
wenden middelen om té slagen, als zij vast besloten zijn van zich te
te doen spreken. De partij kiezen van den overwonneling is rond
zich al de grootmoedigen scharen, al de partijgangers van de vrije
discutie, al de vrije geesten, al diegenen die de tyrannie der over-
winnaars vreezen. De partij van den overwonneling kiezen is de
persoonlijke polemiek vervangen door ideologische twistgesprekken
en bijgevolg het terrein verruimen.
Indien er een gebied bestaat waarop de evenwichtspolitiek, waarop
de wisselwerking der whigs en torries regelmatig hun doel bereiken,
dan is het wel het geestelijk gebied. En nooit zal eenige Labour Party
als derde of als scheidsrechter opduiken. En niets bleek dan ook
logischer 4 bij den aanvang der eeuw, die samenviel met den triomf
van het naturalisme, van het positivisme, van het determinisme, zonder
in de politiek het combisme te verwaarloozen — dan een samen-
lo.open rond de katholieke leerstelsels en regels en een poging om de
wereld der gevoelens en der gedachten herop te bouwen bij middel
van oude orthodoxe strijdmiddelen.
IVÏen zou veel namen kunnen aanhalen, —■ van Brunetière en Bourget
af tot Péguy, Jammes, Claudel toe. Maar de enkelingen zijn van
geringe waarde, ik bedoel de veteranen die als voormannen kunnen
worden aanzien, vergeleken bij de scharen kollegianen, aangevoerd
door jongere universitairen en die sterk staan omdat zij nog in den
vollen zin van het woord een geslacht uitmaken. In de lycées van
Parijs, waar de jongelieden reeds de lof van sport en lichamelijke
kuituur en de diatriben van de Action Française ondergingen, werd
de katholieke stuwing georganiseerd. De oorlog heeft haar, evenals
aan alle oppositie-leerstelsels, goed gedaan, en thans is zij bij machte
de heerschappij in handen te nemen en al de sombere grillen van
66 |