Full text |
toom te houden. Dat ik belang stel in de nieuwe literaire verschijnselen : natuurlijk.
Maar dat het gelezene mij bedwélmen zou, is klap. Nooit heeft een boek mij
bedwelmd. Ontroerd, ja, bedwelmd nooit. Móest ik zou gauw onder de bedwel-
ming komen en dus onder andermans invloed, welk een olla prodrida zou elk werk
van mij dan niet zijn! Want nu eens schrijf ik tien regels en dan eens tien bladzij-
den. Zoodra het mij gaat vervelen, laat ik het weer liggen. Soms verloopen dagen
en zelfs weken vóór ik me van her aan de schrijftafel zet. Het kan gebeuren dat ik
tusschen begin en einde misschien twee, drie, tien romans of novellen heb
gelezen, die alle mij hebben bekoord. Want als een boek me niet bekoort lees ik
niet verder. Bovendien een penny a linev ben ik niet : ik zend de nog versche kopij
zocr maar niet op staanden voet naar een tijdschrift. Vaak blijft zij maanden en
maanden liggen. Vóór ik er afscheid van neem, verander ik dan nog heel wat.
Later, als ik de proef krijg, wijzig ik weêr rechts en links. Van Dishoeck schreef
eens op een proef, of ’t niet beter zou zijn, niet verder te zetten en de kopij eerst
te corrigeeren. Ook weet ik wat het woord „extra-correctie" beteekent. Ik vraag
het in gemoede, wat zou er van zulken tekst worden, bij stukken en brokken
geschreven, lang weggelegd en weêr ter hand genomen, herzien en gecorrigeerd
op een eerste, dan op de tweede proef, als ik zoo makkelijk onder de bedwelming
van andermans werk zou komen, als ik zoo maar eiken dag onder nieuwen invloed
kwam te staan? Klap, klap. Want zooals ik werk, werkt vast en zeker niet iemand,
die makkelijk onder andermans invloed komt, doch alleen hij, naar ik meen, die
bewust is van wat hij bereiken wil, en de middelen kent waarover hij ter berei-
king van zijn doel beschikt. Trouwens, ook Karei Van de Woestijne spreekt van
mijn wikken en wegen van elk woord : en wie wikt en weegt verkeert niet in een
toestand van bedwelming. Het eene sluit het andere uit. Alleen wie onbeheerscht
doorholt raakt de kluts kwijt.
Het compliment, dat ik lettergreep na lettergreep wik en weeg, krijg ik intusschen
vaak te hooren. Ik heb er niets tegen, doch hoe overdreven ! Ik schrijf zooals ik
gebekt ben. Soms bladzijden lang, zonder haast één correctie. Doch af en toe komt
in het manuscrit inderdaad een bladzijde voor, zooals dr. Robert Foncke heeft ver-
klapt, met bijna elk woord doorgehaald, elke zin herschreven, enz, enz. Een
raadsel, hoe ik uit den tekst wijs ben geraakt. Maar heeft een ervaren houtzager
ook niet soms last van een wier? Zoo ook kost het soms den besten schrijver
oneindig veel moeite om datgene wat zijn verbeelding ziet of merkt, precies uit te
drukken en weêr te geven. Wie dit nooit heeft ondervonden is geen strijdbaar
man, wel een, misschien naar den schijn nog sterke, doch in werkelijkheid reeds
verwijfde, die zich alles wat hij neêrschrijft laat welgevallen. Voor t overige wik
noch weeg ik angstvallig. Over ’t algemeen staat het woord er al vóór ik zelf
merk hoe juist het weêrgeeft wat ik zeggen wou. Want mijn werk, ten slotte, is
geen weêrgave van de werkelijkheid ; het berust allerminst op feiten-materiaal.
Ik leg in woorden vast de geordende verzinsels van mijn onafhankelijke verbeel-
ding. Ik besef dat mijn werk, goed of slecht, buiten andermans invloed, louter
verbeeldingskunst is. p y TOUSSAINT VAN BOELAERE.
9 |