Full text |
80
dddaaderdedul
bulten beeb nanje beft ete gevekfnjane
81
82
80, 12:00
87
Ledenraad!
Keje Pen dq
88
dude
A RER
T
bate je epe ee
lemaal
5 85 84 8382 81 80 79 78 77 76 7574 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42
eg
IH. — VOEDZAME DRANKEN.
Melk. — Geene spijs noch drank overtreft de melk voor
onze voeding. Zij is een volledig voedsel, daar zij ons
in gepaste verhoudingen al de grondstoffen levert, voor
“onze lichamelijke noodwendigheden. De kinderen leven
niet alleen bij uitsluitend melkgebruik, zij ontwikkelen en
groeien er ook mede. Voor zieken en ouderlingen is het
een verfrisschenden, versterkenden en goed verteerbaren
drank en voor de gezonden kan de melk, zuiver of met
verscheidene andere stoffen gemengd en bereid, een uit-
muntenden drank en spijs vormen.
Het is te betreuren dat de melkdieren en het melkge-
bruik niet nog beter gewaardeerd worden. De deugdelijk-
heid der melk hangt af van de goede natuur van het dier
en van zijne verzorging. Welnu, in de veekweeksyndi-
katen wordt er weinig of geene aandacht en worden nog
minder premiën verleend aan de goede hoedanigheid der
melk van het te bekronen dier. Ín de geiten- en schapen-
syndikaten komt eveneens-enkel de hoeveelheid melk in
aanmerking. Indien men de hoedanigheid blijft verwaar-
loozen, bij de keuringen, zal men nooit geen volle verbe-
tering in onzen veestapel brengen.
Vele boeren zijn ook weerbarstig aan de inspuiting,
door Prof. D" Heymans der Hoogeschool van Gent aan-
bevolen, welke ons de teringdragende koeien gemakkelijk
leert erkennen.
De koemelk door de melkventers aan de steedsche ver-
bruikers gebracht, is dikwijls vervalscht, en heeft de voe-
dende waarde niet meer der volle melk; daarenboven is
zij niet gewaarborgd tegen de.tering en andere kwalen.
Immers, de slordigheid waarmede de melk en de melkvaten
dikwijls behandeld worden, het onreine water, de vuile
uiers en handen, enz. kunnen de melk besmetten met de
kiemen van mondzeer, typhus, roodvonk en meer andere
gevaarlijke ziekten.
Anderzijds is geïten- en schapenmelk, bij behoorlijke
behandeling, vrij van ziektekiemen en rijker aan voedende
stoffen dan de koemelk. Deze zoo nuttige « me!kkoetjes »
zouden in geen enkel buitenhuis mogen gemist worden, en
talrijke burgers en werklieden in de dorpen of aan de uit-
kanten der steden, zouden met veel voordeel hunne zor-
gen en uitgaven besteden aan het onderhoud van een geitje
of een schaan, dat hun van de melkboeren onafhankelijk
zou maken. Zelfs zouden de menschlievende instellingen
nuttig werk kunnen verrichten, door het helpen verspreiden
en veredelen dezer dieren, wier mest tevens tot verbetering
van de groententeelt zou bijdragen.
Kenmerken: — Goede melk moet eene dicht, geelach-
tig-witte kleur hebben en er niet blauwachtig uitzien; zij
moet vettig op ‘t gevoel, en zuiver-zoet van smaak zijn,
ook een aarigenamen, eigenaardigen reuk hebben. Goede
melk in zuiver water gegoten valt op den bodem van ‘t vat;
een druppel goede melk op den vingernagel gelegd, vloeit
niet open, maar blijft er bolvormig opstaan. Zij moet,
wanneer zij 24 uren in een glas staat, een roomlaag van
ongeveer 1/10 der geheele hoeveelheid vertoonen.
Volle melk is een alleszins rijk en gezond voedsel; ge-
woonlijk wordt het vet (de boter) er door karnen of ont-
toomen uitgehaald. Velen meenen dat ontroomde of karn-
melk eene geringe voedende waarde heeft. Dat is eene
vergissing : zij bevat nog de ciwitstoffjen, welke door het
kaasmaken, met het toevoegen van een zuur of van strem-
sel, er uit gescheiden wordt en de melkwei, welke het
water, de melksuiker en de zouten van de melk bevat.
Karnmelk is voedzamer dan de beste bouillon of vleesch-
nat.
‘Behandeling. — Best zal men koemelk koken alvorens
ze te gebruiken, wegens het besmettingsgevaar waarvan
hooger gesproken werd. Gaat de huisvrouw zindelijk om
met geïten- en schapenmelk, dan kan deze veilig onge-
kookt gedronken worden. Ongekookte melk verteert ge-
makkelijker dan gekookte. Het is de schuld eener ver-
keerde opvoeding, dat sommige zinnelijke menschen geene
melk’ drinken willen.
Het is ook eene verkeerde opvatting te gelooven dat
kleine kinderen zonder « 't zuur » niet kunnen opgroeien:
dat kan ontstaan bij het gebruik van te veel melk ineens.
Geef kleine kinderen dikwijls, doch iedere maal slechts
weinig melk te drinken; zij zullen beter gedijen en van
‘t zuur verschoond blijven. 5
Koken. — Melk welke rauw, vooral 's zomers, in on-
reine vaten of op eene warme plaats bewaard wordt, ver-
zuurt gauw en is dan niet meer te drinken. Men kan ze
verscheidene dagen goed houden door ze te koken; dit
moet op den kortst mogelijken tijd geschieden, wil men
den smaak en de verteerbaarheid niet vernietigen. Door
langdurig op het vuur te staan, verdampt er te veel water,
wat het evenwicht in de melk wijzigt. Door het koken
vormt er zich een velletje op de melk, wat bij sommige
menschen tegenzin verwekt; dat velletje er ongeschonden
„laten opliggen, bewaart de melk. Om het vormen van
melkzuur te verhinderen, kan men bij de melk een paar
grammen bicarbonate de soude of dubbel koolzure soda.
(in de gewone taal wel eens maagzout geheeten) per liter
voegen. En |