Full text |
Thema - Max Wildiersfonds
■Daarnaast is er het eveneens in Den Haag gevestigde
Huygens Instituut, dat onder auspiciën van de Koninklijke
Nederlandse Akadsmie vain Wetenschappen staat. Ook
hier zijn meer dan vijftig medewerkers actief, uit verschil-
lende disciplines: neerlandici, (kunsthistorici, latinisten,
éditeurs en informatici werken er veelal in teamverband en
in samenwerking met onderzoekers van de universiteiien en
andere wetenschappelijke instellingen aan projecten op het
terrein van de literatuurgeschiedenis (Constantijn Huygens)
efïde wetenschapsgeschiedenis jCnnstiaan Huygens). Zij
maken vcorai|tckstedities - onder meer van de uitvoerige
correspondentie van Vincent van Gogh en van de Volledige
werken van Willem Hoderik f lermansE en digitale hulpmid-
delen voor de ontsluiting en analyse van teksten. Daartoe
trekken zij ook subsidies van buitenaf aan, onder meer van
iet Prins Bernard, Cultuurfonds en NWO.
Het succes, van deze béide instellingen versterkt de
gedachte dat de ambitie van de Vlaamse overheid erin
zou moeien ccstaan hel Max Wildiersfonds niet te con-
tinueren door ëen nieuwe imou!sfinanciering, maar door
een geesteswetenschappelijk Hercules-programma. Dat
programma zou een structurele financiering moeten bieden
aan een met hefinstituut voor Nederlandse Geschiedenis of
het Huygens Instituut vergdijKoare instituut, waar de onont-
beerlijke geesteswetenschappenj<o apparatuur zou worden
vervaardigd op een geconcentreerde wijze en op basis van
een langeterrriijnperspectief. Dat instituut zou geen erfgoed-
maar een wetenschappelijke instelling moeten zijn (het
Martelarenplein, niet de Aren bergstraat), geen bewaarinstel-
iing en evenmin een onderzoekscentrum, maar een atelier,
waar instrumenten worden gemaakt. Er zou moeten worden
gewérkt in. samenspraak met aan de ene kant de archieven
en bibjjiotheken, aan de endere kant de universiteiten, maar
het instituut zou onafhankelijk moeten zijn, zij het onder
auspiciën van het FWO (of eventueeK'de Academies). Het
zou resultaatsverbintenissen moeten respecteren, evaluaties
doorstaan en - naast de structurele middelen Sook midde-
len op competitieve basis verwerven.
Een dergeliik instituut is een .dire zaaks. Maar ook de onder-
zoekers van de geesteswetenschappen hebben meer nodig
dan basisfinanciering en projectmiddelen. Ook zij hebben
behoefte aan instrumenten De vierentwintig projecten van
het Max Wildiersfonds vormen éven zoveleHustraties van
de inventiviteit die. ook in Vlaanderen op dit vlak bestaat. De
inspedierepponen, repertoria en databanken die dê voor-
bije jaren omstonden, mogen dan nog zelden onmiddellijk
in doctoraten zijn vertaald, zij hebben duidelijk gemaakt
hoe verschillend het geesteswetenschappelijke instrumen-
tarium.kan zijn, welke mogelijkheden nieuwe technische
ontwikkelingen bieden, hoe vruchtbaar de voedingsbodem
voor een nieuw instituut is. Hun promotoren hebben Hercules
opnieuw oo weg gezet, ditmaal in een geesteswetenschap-
pelijke gedaante. Doorvoor verdienen zijde dankbaarheid
van alle onderzoekers.
Noten
1. Defoori, H,, Werklieden bemint uw profijt! De Belgische soc.i-
aaldemocratie in Europa. - Gent: Amsab - Instituut voor Sociale
Geschiedenis en fielt: Lannoo Campus, 2006. - p. 19.
2. Robert, Y, te patrimoine; entre avoir et être, in: Patrimoine et vie
collective. - [S.!.]: Ministère de la Communauté française, [2006];
3. Simons, L, Over koninklijke 'en andere bibliotheken. Het boek als
erfgoed in de 21ste eeuw. - Amsterdam: Amsterdam University
Press, 2006. -p. 26 en Idem, Gruuthuse en het erfgoedbeleid, in:
De Standaard, ( 19 februari 2007).
4. Van Pelt,]., Voor 25 miljoen investeringen in zware apparatuur,
in: Nota Bene, (februari 2004); p. 263 en [zonder titel], in: Nota
Hpt/jg, iljutfi
5. Zie vopr de traditie van dit zelfbeeld: Daston, L, The history of sci-
ence as Européen self-portraiture . - Amsterdam: Stichting Praemium
Frasmianum, 2005.
SAMENVATTING
Het in 1999 opgerichte Max
Wildiersfonds werd geconcipieerd als een instrument om
projecten mogelijk te maken waarin de ontsluiting van primair
bronnenmateriaal en wetenschappelijk onderzoek ter zake
zouden samengaan. Nu deze projecten zijn afgelopen, kan
worden vastgesteld dat er inderdaad veel is gerealiseerd; het
geesteswetenschappelijke landschap waarin deze projecten
moeten worden gekaderd, blijkt zeer levendig. Tegelijkertijd
moet echter worden geconstateerd dat de meeste uitvoerders
van deze projecten zich lieten leiden door een documentaire
passie, eerder dan door onderzoeksambities. Zij werkten aan
wat - naar analogie met de exacte en de biomedische weten-
schappen - 'zware apparatuur' voor de geesteswetenschappen
kan worden genoemd. Om die onderzoeksapparatuur daad-
werkelijk uit te kunnen bouwen .is geen nieuwe impulsfinan-
ciering in de lijn van het Max Wildiersfonds nodig, maar een
structureel instrument, een specifiek geesteswetenschappelijk
Hercules-programma. Een dergelijk programma kan aan de
basis ligcen van een nieuwe wetenschappelijke instelling, een
atelier waar op geconcentreerde wijze aan de geestesweten-
schappelijke apparatuur zou kunnen worden gewerkt.
ABSTRACT
The 'Max Wildiersfonds', created
in 1999, was conceivêd as an instrument for the realization of
projects comoining the indexing of primary sources and scien-
tifie research. Now that the projects have been completed, it
appearsl'tkat much nas been achieved. The field of humanités,
the framework for those projects, is indeed very dynamic. But it
aiso holds true that most of the people implementing the projects
were guided by a passion for documentation rather than an
ambition for research. They focused on what might be called
the 'heavy èquipiment' for humanities, by analogy with fhe
exact and biomédical sciences. The active development of such
research, equipment, however, does not call for financial incen-
tives in kêeping with fhe Max Wildiersfonds, but for a structural
instrument, a spécifie Hercules program för the humanities. Such
a program could constitute the basis for a new scientific institu-
tion, a workshop concentrât!ng on the élaboration of adequate
equipment for the humanities. |