Full text |
(a) de meest korte, directe, informele weg loopt over een directe
mondelinge communicatie aldus :
BRON —► ONTVANGER
(b) de transmissie over brief, geeft volgende figuur
BRON —• GESCHRIFT GESCHRIFT —' ONTVANGER
1 BRIEF Î
(c) bij niet-commerciële distributie b.v. van de z.g. “grijze” literatuur
(b.v. rapporten, preprints, e.dgl.) wordt de figuur als volgt :
/ MULTIPLICATIE g§ ONTVANGER
BRON —* GESCHRIFT —* MULTIPLICATIE —' ONTVANGER
\ MULTIPLICATIE —‘ ONTVANGER
Eigenlijk is deze figuur erg geschematiseerd weergegeven langs de
zijde van de ontvanger. Twee sociale fenomenen dienen hierbij extra
aangestipt : de rol van het z.g. invisible college en van de z.g. gatekeepers
De term “invisible college” werd gegeven aan het losse, doch
waardevolle contact dat top-wetenschapsmensen met elkaar onderhouden
via brief, telefoon, congressen, preprints. Een belangrijke hoeveelheid
wetenschappelijke informatie wordt hierlangs verspreid vóór de formele
publikatie ; men noemt deze groepen “invisible colleges” (Crâne, 1972).
Deze selecte vorm van sociale interactie vormt voor de participerende een
uitstekende informatiebron die voor hem het belang van andere informa-
tiewegen zeer afzwakt. Voor nieuwkomers of toevallige vraagstellers
evenwel is deze weg niet open. In de jaren 1960-70 heeft men deze
invisible colleges willen formaliseren tot IEG’s {Information Exchange
Groups) die onderling vlug artikels in fotokopievorm uitwisselen. Het
experiment is gestrand in hoofdzaak wegens de grote weerstand van de
wetenschappelijke tijdschriften (Houghton, 1975, p. 47-48).
Allen (1970) heeft het fenomeen van de gatekeepers in concrete
onderzocht in een technologisch laboratorium. Het informatiegedrag in de
industrie is anders dan in de wetenschap. “Wetenschappers schrijven ;
technici lezen” zegt men. Doch dit is niet helemaal waar. Informatie over
nieuwe technologie komt in bedrijven minder toe door lectuur (“transfer
o paper is not necessary transfer of information; it is only effective if it is
rea ), ook gesproken communicatie — hoewel frequent aanwezig — is
min er doelmatig. Bedrijfsinformatie loopt over filters die soms “inte-
L4n°rS i n-iA key"P^ople en nu veelal “gatekeepers” worden genoemd
(Allen, 1970, p. 191-208). Er zijn ingenieurs die alleen werken niet
vragen en met gevraagd worden ; er zijn er waar de in- en uitgaande
ommumcatie in grote mate gelijk loopt ; er zijn er tenslotte die veel
10 / Bibliotheekgids - Jg. 56 - Nr. 1-2-1980 |