| Full text |
en opnieuw te starten (2). In de universiteitsbibliotheek te Marburg heeft men zelfs de on-
derwerpscatalogus afgesloten en zijn heil in een andere wijze van ontsluiting gezocht (3).
De vraag kan dus wel gesteld worden, welke waarde men nog kan hechten aan de traditionele
onderwerpscatalogus (4). Is die zo relatief geworden, dat men hem kan vervangen door een
andersoortige inhoudelijke catalogus, die wellicht ook minder duur uitvalt? Of kan men beter
alles zetten op andere ontsluitingsmiddelen (bibliografieën, referaattijdschriften etc.)? Het is
de bedoeling deze alternatieven even toe te lichten, meer bepaald voor de niet-specialisten
terzake die een ruimere kijk willen krijgen op de huidige problematiek van de inhoudelijke
ontsluiting. Daarbij is dan, vanwege mijn herkomst, vooral gedacht aan universiteitsbiblio-
theken (hoewel deze niet door iedereen gerekend worden tot de algemene wetenschappelijke
bibliotheken (5), waarover sprake is in de overkoepelende titel van dit colloquium). Zelfs met
die beperking kan het onderwerp hier evenwel niet exhaustief en diepgaand behandeld wor-
den : er is nog heel wat onderzoek te doen om precies te weten welke de noden van de
gebruiker zijn — of beter, van de verschillende kategorieën van gebruikers , welke kosten-
effectieve middelen daar tegenover kunnen geplaatst worden en in hoeverre daarbij rekening
dient gehouden met situationele factoren.
Vooraleer nu de alternatieven zelf aan te snijden, pogen we eerst een inzicht te krijgen in de
Waarde van de traditionele onderwerpscatalogus
Het zal wel geen geheim zijn dat in de traditionele opvatting van een onderwerpscatalogus,
hoog gekwalificeerde bibliothecarissen veel tijd en moeite steken in het toekennen van codes
of trefwoorden aan duizenden boeken per jaar. Bovendien doen ze veelal hetzelfde als hun
collega's op talrijke andere plaatsen. Het is moeilijk de waarde te ramen van al de inves-
teringen die in ons land gedaan zijn voor dergelijke informatiemiddelen, maar enig idee over
de
kosten
per titel bieden wellicht volgende gegevens. Aan de Gemeentelijke Universiteit van Amster-
dam rekende men in 1972 met 25 gulden (ca. 375 fr.) voor de opname van een boek in de
systematische catalogus (6 7). In het Massachusetts Institute of Technology bedroegen de
kosten voor originele catalogisering omstreeks 1969 ca. 15 dollar per monografie ( ), waarin
allicht 7 à 8 dollar of ca. 300 fr. voor onderwerpscatalografie, d.w.z. ongeveer evenveel als de
gemiddelde prijs van een boek dat daar toen gekocht werd (8). Men komt dus wel tot een niet
onaardig bedrag (9).
(2) J. K. MARSHALL. A new look at organizing matériels in academie libraries. In : New dimensions for academie library ser-
vice (ed. È. J. JOSEY). Metuchen (N.J.), 1975, p. 132-141.
(3) H.-J. SCHOLZ. Der Sachkatalog - eine lebendige Tradition? In : Zeitschrift für Bibliothekswesen und Bibliographie.
(1969), p. 274-279. -
(4) Bedoeld zijn de systematische en trefwoordencatalogi die tijdens de voorgaande decennia in de meeste a gemene
wetenschappelijke bibliotheken zijn uitgebouwd, althans voor zover het originele catalogisering betreft. Een summier
overzicht van de verschillende onderwerpscatalogi in 80 algemene en speciale Belgische bibliotheken verscheen in .
Koninklijke Bibliotheek Albert I. Bulletin, 16 (1972) 1 (bijlage 1).
(5) Vgl. R. KLUTH. Grundriss der Bibliothekslehre (Wiesbaden, 1970), p. 105-107 met H. FUCHS. Bibliotheksverwaltung (2e
ed., Wiesbaden, 1968), p. 10.
(6) Notulen van de vergadering van het Convent van Universiteitsbibliothecarissen, gehouden op 16 juni 1972 te nt
werpen, §10. “
(7) J. A. RAFFEL - R. SHISKO. Systematic analysis of university libraries : an application of cost-benefit analysis to the M.I.T.
libraries. Cambridge (Mass.) - London, 1969, p. 37.
(8) Ibid., p. 42 (totale kost voor 1966 en 1972, gedeeld door het aantal titels voor die jaren).
(9) In feite kunnen de produktiecijfers per lid van een catalogiseringsdepartement en de kosten voor het catalogiseren
168 / Bibliotheekgids — Jg. 52 — Nr. 3 — 1976 |
