Full text |
Vaticaanse Belgica
Do Bocreninnenjeugdbond en de Burgersjeugd van Hoogstraten huldigen Pius XI, de
paus van de Katholieke Actie (februari 1937).
de Eerste Wereldoorlog kwam, maar waarin
levensbeschouwelijke, sociaal-economische
en culturele tegenstellingen het enthousiasme
temperden. Vanuit eerminternationaci perspec-
tief biedt het bronnenmateriaal een belangrijk
zicht op de vredespolitiek en strategie van de
Heilige Stoel. Andere kerndossiers leggen een
sterke klemtoon op de Vlaamse kwestie, de
annexatie van Eupen on Malm.édy, de opeen-
volgende regeringscrisissen, de verdeeldheid
binnen de katholieke partij en de opkomst van
totalitaire stromingen:.,
De (Belgische) Nuntiatuur
De diplomatieke banden tussen de Heilige
Stoel en het unitaire België kennen eén gelei-
delijke ontwikkeling. De verscherpte contrasten
tussen kerke#, staat en de verbrokkelende
eenheid tussen liberalen en katholieken, over-
tuigen Léopold I om een vertegenwoordiger
van de Heilige Stoel bij zijn hof te vestigen.
Daarop zendt Rome in 1 835 Pasquaie Gizzi
cis internuntius naar onze gewesten. De Vati-
caanse zending in België behoudt het statuut van internun-
tiatuur', tot Raffaêle Fornari in 1841 de graad van nuntius
wordt verleend;:.:.
Het nuntiatuiufarchief is uiteraard het meest 'Belgische' van
alle Vaticaanse fondsen. Hét is in Brussel samengesteld en
later oo verzoek van het Staatssecretariaat in verschillende
etappes naar Rome overgebracht. Nuntius Clemente Micara
zorgt op 15 november 1927 voor een eerste transfer.
Hij deponeert alle documenten tot en met de nuntiatuur
van Antonio Vico in het ASV. Tegelijk brengt Micara ook
het nuntiatuurarehief van Parijs over, dat in Brussel werd
opgeslagen sinds de diplomatieke breuk tussen Frankrijk en
de Heilige Stoel in 1904. De tweede transfer vindt plaats
rond april of mei 1 940, wanneer het Staatssecretariaat het
archief van verschillende nuntii opvraagt, om het tegen de
oorlog te beschermen. De derde en laatste storting gebeurt
in juni 1972, wanneer de documenten van Giovanni Tacci,
Achille Locatoüi, Sebasfiano Nicotra en Clemente Micara
worden overgebracht.
Sinds kort stelt het Vaticaan een vrij gedetailleerde inventaris
van deze collectie ter beschikking. De documenten bestaart
voornamelijk uit correspondentie met de Heilige Stoel, bur-
gerlijke overheden, bisdommen, religieuze instituten, nota-
belen en kerkelijke persoonlijkheden. .Het archief bevat de
minuten van de depêches die de nuntius verzendt en Is! zo
complementair aan de archieven van het Staatssecretariaat
en de Congregatie voor Buitengewone Kerkelijke Aangele-
genheden. Het biedt vaak achtergrond bij de rapporten van
de nuntiatuur en levert ook een zicht op kwesties waarover
de nuntius de Heilige Stoel niet inlichtte.
De Apostolische Delegatie in Belgisch Kongo
Sinds 1 8 september 2006 is ook hit archief van de
Apostolische Delegatie in Belgisch Kongo gedeeltelijk voor
consultatie vrijgegeven. In gebieden waar de kerk niet op
een officiële manier, met nuntiaturen of internuntiaturen verte-
genwoordigd is, wordt soms een apostolische delegaat of
afgevaardigde aangesteld om de belangen van de Heilige
Stoel te behartigen. De afvaardiging voor Belgisch Kongo is
|n, 1930 opgericht. Hoewel er aanvankelijk spreke is om het
delegaatsehap te verlenen aan de Belgische jezuïet Pierre
Charles, wordt er toch voor geopteerd om Giovanni Delie
Piane, een Italiaan, de Heilige Stoel te laten vertegenwoor-
digen.. De eerste sectie van het archief omvat het dele-
gaatschap van. Del.e Piane (1930-1949) en de interimair
Francesco Reggio ( 1949-1950).
Dit archigf, dat enkel# honderden posizioni telt, is opge-
deeld in 27 afdelingen, die statistieken, financiële nota's,
rondzendbrieven, jaarplannen, rapporten, landkaarten,
foto's en briefwisseling bevatten. Deze documenten verschaf-
fen informatie over het religieuze, politieke en maatschap-
pelijke leven in de kolonie. Steeds zijn de grondlijnen
aanwezig van spanning: tussen missie en staat, strijd tegen
het communisme en wedijver met de protestanten op het
vlak van geloofsverkondiging. Een rijke briefwisseling met
het Staatssecretariaat, de koloniale overheden, de apostoli-
sche vicariaten, en prefecturen, missiecongregaties, semina-
ries en katholieke actiegroepen biedt een dwarsdoorsnede
van Belgisch Kongo in de jaren. 1930 en 1940, met
thematische uitschieters als de Tweede Wereldoorlog en de
Koningskwestie. Helaas is voorlopig alleen de documentatie
.fond .het eerste van beide decennia (tot 1939) raadpleeg-
baar. |