Full text |
Bibliotheek- & archiefgids, 83 (2007) 2
authority control
We startten in eigen land in de stad Antwerpen. De collectie
van het Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet telt naar
verhouding een opvallend groot aantal oude drukken van
Antwerpse uitgevers en drukkers uit de Nieuwe Tijd ( 15de
tot 18de eeuw). Vóór de Tweede Wereldoorlog was het
acquisitiebeleid immers gericht op het verwerven van alle
Antwerpse oude drukken. Nadien verrijkte het Museum de
collectie uitsluitend nog met Plantijn- en Moretusdrukken.
Werkwijze
Het project heeft de&tentie om een complete set van
authority records van drukkers te realiseren voor alle oude
drukken in de collectie van het Museum Plantin-Moretus /
Prentenkabinet. De online catalogus van Anet telt momenteel
ongeveer 9.000 titelbeschrijvingen van oude drukken van
het Museum. Er wordt dus voor een groot deel proactief te
werk gegaan. Dit is een strategische keuze met het oog op
de toekomst. Het vergemakkelijkt immers in hoge mate de
toekomstige beschrijving van alle oude drukken in de online
catalogus.
De vijf stappen van de creatiecydus van dé
authority records.
© Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet.
De realisatie van de authorily records van de uitgevers is
een cyclische aangelegenheid. Naargelang van het aantal
te consulteren oude drukken, worden in elke cyclus één tot
tien authority records gecreëerd of vernieuwd. De cyclus
omvat vijf stappen, Ten eerste worden impressumformulieren
gecreëerd op basis van de steekkaartenbak. Deze formu-
lieren dienen ter voorbereiding van de tweede stap, de
consultatie van alle oude drukken van een bepaalde drukker
of uitgever. Tijdens de consultatie wordt het impressum van
elke oude druk in het formulier ingevuld. In deze stap wordt
er ook kritisch nagetrokken of de drukker volgens de steek-
kaart ook de werkelijke drukker van het werk was. De derde
stap is de feitelijke creatie of vernieuwing van het authorily
record met de weloverwogen hoofdvorm en de nodige ver-
wijzingen. De opsporing in de databank van alle bestaande
titelbeschrijvingen van de oude drukken van de uitgever
gebeurt in de vierde stap. De gevonden titelbeschrijvingen
worden verbonden met de juiste verwijzing van het authority
record, indien dit nog niet het geval was.
De laatste stap omvat de redactie van do biografische
scopenoot. De nadruk ligffliierbfj op: de periode en de
plaats(en) van bedrijvigheid ven dé uitgever in kwestie.
Cclalografer. kunnen ff de toeicomst op basis van deze1
scopenoot oordelen, of de druk in huil handen al dan
niet van de pers van de drukker in kwestie 'afkomstig kan
zijn. Vooral bij drukkersdynastieën waarbij vader en zoon
dezelfde voornaam delen, $1 dit ein belang rijp hulpmïddgH
Ook het grote publiek kan van deze biografie profiteren.
De scopenoot reikt de eerste oriëntatie over dê drukker aan.
Bovendien bevat de biografische scopenoot oen referentie-
lijst van de wetenschappelijke literatuur aangaande de druk-
ker. Indien gewenst kan een catalograaf gemakkolijk dieper
graven. De creatie en de vernieuwing van de authority
records gebeuren steeds met respect voor de invulBig van
de overige Anet-partners. Natuurlijk profiteren zij ook van de
vruchten van het project.
Het voorbeeld van het authority record: van Gillis I (Top-
pens van Diest illustreert voortreffelijk het bereikte resultaat.
Hij was als drukker in Antwerpen werkzaam van 1533 tot
1572. Zijn zoon Gillis II Coppens van Diest volgde hem
op; hij kreeg een apart authority record .jÉDeze informatie
kan men terugvinden in de biografische scopenoot samen
met een referentielijst. Het Museum Plantin-Moretus /
Prentenkabinet bezit 43 drukken afkomstig van de drukper-
sen van Gillis I Coppens van Diest. Al deze drukken zijn
beschreven in de Anet-catalogus. Zijn aufhority record telt
43 uiteenlopende verwijzingen, gaande van het bondige
'impr. typ. Ae, D.' tot het uitvoerige 'de l'imprimerie de
Gilles Coppenius de Diest'. Kortom, het project leverde een
belangrijke bijdrage tot de kwalitatieve ontsluiting van de
drukken van Gillis I Coppens van Diesf en andere drukkers.
Resultaten
Sinds de start van het project in september 2005, werden
in totaal 1.368 authority records gerealiseerd.- Bijna de
helft van dit aantal werd nieuw gecreëerd. De overige
52% betrof de grondige vernieuwing van bestaande
authority records. Om de authority records aan te maken
of te vernieuwen, wérden in totaal 9.231 oude drukken
geconsulteerd. Dit gaf een gemiddelde van 6,7 drukken per
authority record. Het aantal geconsulteerde oude drukken
en het aantal authority records varieerden van stad tot stad.
De koploper was overduidelijk Antwerpen met 497 authority
records en 6.082 oude drukken. De cijfers voor de overige
steden liggen beduidend lager.
Wegens de omvang nam de realisatie van de authority
records van de Antwerpse drukkers veruit het meest tijd in
beslag. Op acht maanden tijd werd dit werk volbracht.
Minder dan vijf maanden later waren de 308 authority
records van de overige Belgische drukkers een feit. Eén
jaar na de start van het project startte de realisatie van de
authority records van de Nederlandse drukkers. Ruim vier
13 |