Full text |
Bibliotheek- & archiefgids, 83 (2007) 2
authority control
volgingen, weduwschappen, huwelijken en associaties.
Bovendien kwamen homoniemen (hier: meerdere personen
met dezelfde naam) frequent voor. De drukkersdynastie
Verdussen, die in Antwerpen actief was van de 1 óde tot
de 1 8de eeuw, telde bijvoorbeeld zeven Hiëronymussen3.
De Noordelijke Nederlanden telden in dezelfde periode
een twintigtal Jan Janszonen4. De eigennamen lagen in de
Nieuwe Tijd nog lang niet vast. De 1 óde-eeuwse Antwerpse
drukker Martinus I Nullus noemde zich ook Marten Nuyts of
zelfs Marten Vermeere.
De laatste eigennaam
latiniseerde hij soms tot
Martinus Meranus5.
De politieke en eco-
nomische situatie had
een grote invloed op
het uitgeverswezen.
Uitgevers veranderden
vlot van locatie onder
druk van de omstan-
digheden. De censuur
en het privilegiestelsel
hadden ongewenste
effecten. Uitgaven of
nadrukken zonder ver-
melding van de uitgever
of met vermijding van
fictieve drukkersnamen
en -adressen zagen het
|fcht. Al deze omstan-
digheden maken de
beschikbare gegevens
over de uitgevers van
oude drukken onbe-
trouwbaar en onsamen-
hangend. Bijgevolg is
de authority control van
de uitgevers, drukkers en boekverkopers van oude drukken
tegelijk onontbeerlijk en zeer gecompliceerd.
Authority control in de Anet-catalogus
De namen van de uitgevers en drukkers werden tot 1999
op een ongecontroleerde wijze in de Anet-catalogus
ingevoerd. De vorm van een naam werd slechts bewaakt
door middel van twee velden in een bibliografisch record,
namelijk de verwijzing uit het impressum en de bijbe-
horende standaardvorm. Bij de overschakeling naar de
Brocade-software in december 1999 werden deze velden
geconverteerd tot authority records. De verwijzingen van
alle identieke standaardvormen werden opgenomen in
hetzelfde authority record. Op deze wijze ontstonden
ongeveer 2.500 authority records van uitgevers van oude
drukken. Deze procedure had één groot nadeel. Indien de
standaardvormen afweken, creëerde de conversie meer-
dere afzonderlijke authority records voor dezelfde persoon.
Vermits de referentiewerken het frequent oneens zijn over de
schrijfwijze van eigennamen, kwam de onterechte verdubbe-
ling van authority records veelvuldig voor. Het omgekeerde
durfde ziel. ook wel eens voor te doen: twee homonieme
drukkers die ten onrechte hetzelfde authority record delen.
Sinds de initiële conversie zijn de authority records van de
uitgevers van oude drukken gestaag aangewassen. Naajj&jr
gelang van de noodzaak worden er steeds nieuwe records
gecreëerd. Indien een cafa log raaf tijdens het aanmaken van
een bibliografisch record merkt dat er nog geen authority
record bestaat van de uitgever van de oude druk in zijn
handen, maakt hij onmiddellijk een nieuw record aan. De
spontane aangroei heeft grote gevolgen voor de kwaliteit
van de authority records. Soms wordt er zonder adequaat
nazicht een nieuw authority record gecreëerd, terwijl de
uitgever in kwestie al een record bezat. Veelal is het nieuwe
record gebaseerd op slechts één (verouderd) referentiewerk.
De monografie van Frans Ofltihöff over de Antwerpse druk-
kers bijvoorbeeld dateert van 0891 6. De auteur maakte van
alle katholieke Hollanders die het schijnadres Antwerpen
gebruikten, rasechte Antwerpenaren. Bovendien vermeldde
hij zijn bronnen niet. Bijgevolg is een kritische houding
tegenover de informatie van Olthoff essentieel, en is het
absoluut nodig om recentere referentiewerken te raad-
plegen. In dezelfde lijnligt het exclusieve gebruik van de
Thesaurus van (Noord-)Nederlandse drukkers in de periode
■ 1473-cl 800 van Gruys en De Wolf7. De gegevens, uit dit
standaardwerk van 1989 kan men integraal terugvinden
op het internet in de database van Bibliopolis en in de
De online catalogus van het Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet.
©Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet en Universiteit Antwerpen.
11 |