Full text |
Bibliotheek- & archiefgids, 82 (2006) 4
erfgoed
Ook de vel© verenigings-, familie-, bearijfs- en privéarchie-
ven leveren uniek materiaal op: Zo is er het archief van
één plaatselïjke harmonie, met verslagboeken, ledenlijsten,
kasboeken, briefwisseling en facturen. Andere voorbeelden
zijn een. reisverslag van een priester uit de Eerste Wereidoor
jog, een familiearchief met molenaarsrekeningen, orgelparri-
turen en kasboeken, en een archief van een tegelfabriek met
loon,boeken,..enkele fotoboeken, briefwisseling, rekeningen,
maandrapporien, klantenlijsten... Samen mei kopieën uit
gemeentearchieven en parochiecrchieven komen deze
unieke archiefschatten voor bij meer dan negen op de tien
lokale erfaoedhouders.
Deze situatie is echter niet enkel een gevolg van de ver-
zamelwoede van sommige lokale erfgoedhouders. Vaak
nemen de bevoegde instanties niet hun volle verantwoorc
lijkheid. Zo krijgen sommige lokale crfgoedverenigingen
het plaatselijke gemeentebestuur, soms tegen wjjjen bard
de functie van gemeentelijke archiefdienst opgedrongen.
Op zich is het zelfs helemaal niet slecht dat zulke archie'
bewaard worden bij de heemkundige kring of het gesch
kundig genootschap. Over het algemeen worden hun cc
ledies goed bewaard en zijn er relatief weinig dringenc
bewaringsproblemen.
Aandachtspunten bij de collecties
De belangrijkste taak van de lokale erfgoedhcuder is het
verzamelen, bewaren en ontsluiten van het materiële en
immateriële erfgoed van hun dorp of streek. Of beter, dat
zou het moeien zijn. in de praktijk heerst er een ware verza-
mel- en hamsterwoede. Daardoor nemen de collecties vaak
enorme proporties aan. Naast eigen aankopen - waarvoor
echter vaak de financiële .middelen ontbreken - groeit de
collectie sterk aan door schenking van privépersonen en
door documenten en objecten die in bewaring gegeven
worden,, biet grootste probleem van lokale erfgoedhouders
is dan Ook plaatsgebrek.
Meer dan eens gaat dat gepaard met minder gunstige
bewaaromstandigheden. Vele collecties worden bewaard
: op zolders, in keiders, in oude gebouwen... Om een goede
toekomst voor de collecties te verzekeren, is een betere
omgeving noodzakelijk. Insijpelend vocht, tocht en onge-
dierte, maar ook onvoorzichtigheid van mensen, zijn maar
enkele van. de gevaren waaraan collecties blootstaan.
bedenkingen voor de toekomst...
n tegenstelling tot wat soms wordt beweerd, zijn lokale
;rfgoedhouders niet vastgeroest in hun routine. Ze zijn r
afkerig van advies van buitenaf en willen hun manier va
amgaan met documentair erfgoed wel degelijk perfectie
en. Veel lokale erfgoedhouders volgen bijscholing dooi
nrichten of bijwonen van gespecialiseerde voordrechte
studiedagen, cursussen, studiereizen...
Ondanks de inspanningen van diverse instanties is er w
cursusmateriaal voorhanden specifiek op maat van de
vrijwilligers. De informatie is te vaak gericht op het nive
van hoger opgeleide professionelen, die een ander jan
spreken, die met andere beslommeringen en problemer
maken hebben en die over een ruimer budget beschikk
Het is niet evident voor vrijwilligers om, op het ogenblil
dat ze daar nood aan hebben, een antwoord te krijge
problemen met en vragen over hun documentair erfgoe
in de praktijk verwijzen tal van instanties hun vragen d(
of slagen er niet in een praktisch, bruikbaar antwoord 1
Kiprlen
De oplossing voor het plaatsgebrek heeft
zowel een praktische als een meer principi-
ële zijde. De lokale erfgoedhouders moeten
de beschikbare ruimte optimaal benutten met
goed opbergmateriaal, aangepaste rekken
en kasten... Daarnaast moeten ze selectie
overwegen. Er zou een collectieplan of
-profiel moeten komen. Collecties of stukken
die hieraan niet voldoen, worden, het best
afgestoten.
Wat beslist niet in een collectie van een
lokale erfgoedhouders thuishoort, zijn
originele stukken uit het gemeentearchief,
uit het archief van een kerkfabriek of uit
een. OCMW-arcnier. Dat zijn namelijk
publiekrechtelijke archieven. Toch beheerde
16,22% van de lokale erfgoedhouders op
het moment van de registratie zulke archie-
ven; zij zijn de facto in overtreding met de
archiefwet. •
ffiches of aanplakbiljetten worden bij bijna iedere lokale erfgóedhouder aangetre
rfen Heem bezit er enkele heel bijzondere: 'bevélbrieven van aartsbisschop Joa.
Armandus De Roquelaure (1802-1809) aan de clerus en de gelovigen van het,
om Mechelen-Antwerpen in opdracht van Napoleon Bonaparte.
'// a L*rr j
32 |