| Full text |
stuk voor stuk vergeleken met de thesaurus op kaarten. Een aantal fouten in de programmatie
zijn daarbij aan het licht gekomen, die stuk voor stuk in het oorspronkelijke programma ver-
beterd werden. Dit vereiste een voortdurende nauwkeurige samenwerking tussen de program-
mator langs de ene kant en de bibliothecaris langs de andere kant.
Een eerste reeks fouten kwam voor op het gebied van de rangschikking der onderwerp-
woorden : moeilijkheden met de data (b.v. 15e eeuw werd geklasseerd na 1410 ; waar de term
geschiedenis wegviel vóór een datum versprong de classificatie), er waren rangschikkings-
fouten met scheikundige termen beginnend met één letter, met beginletters, enz. Te lange
volledige zie-ook verwijzingen kwamen maar gedeeltelijk op de listing voor.
In de tweede plaats bleek dat het toekennen van eenvoudiger, minder samengestelde tref-
woorden zich opdrong. Sedertdien kennen wij, naar het voorbeeld van de "Library of
Congress Subject Headings", aan een werk, dat zich moeilijk laat uitdrukken in één samen-
gesteld hoofdwoord, twee of meer onderwerpen toe.
Ook de "Library of Congress" onderwerpscatalogus vertoont trouwens de neiging de hoofd-
woorden eenvoudiger te maken. Dit lazen wij tenminste af van de door ons gebruikte MARC-
kaarten. Het gevolg is dat men er meer en meer afwijkt van het principe van het enge tref-
woord, wat o.i. verkeerd is.
Een tweede reeks moeilijkheden rijst op in verband met het praktisch gebruik van de listings.
De enorme thesaurus van een multidisciplinaire algemene wetenschappelijke bibliotheek
levert een zware pak papier op, die moeilijk hanteerbaar is bij opzoekingen. Het opzoeken in
een thesaurus op kaarten is minder tijdrovend.
Om dit tijdverlies op te vangen werden drie mogelijkheden overwogen. Ofwel kan men aan de
onderwerpsspecialisten de mogelijkheid verstrekken de geautomatiseerde thesaurus te raad-
plegen via terminals. In dit geval blijft het raadplegen van de lijst beperkt tot een strikt in-
wendig gebruik. Ofwel kan men de thesaurus in boekvorm uitgeven, waardoor hij ook door
andere bibliotheken zou kunnen geraadpleegd worden en voor de opbouw van een eigen
thesaurus diensten zou bewijzen. Een derde mogelijkheid, het gebruik van microfiches, wordt
overwogen.
Besluit
Uit de hierboven vermelde ervaringen van de Koninklijke Bibliotheek inzake het automatiseren
van de onderwerpscatalogus menen wij te mogen besluiten dat het experiment moet voort-
gezet worden. Onze bedoeling is uiteindelijk in een eerste stadium de onderwerpslijsten in
gedrukte boekvorm uit te geven, waardoor ook andere bibliotheken nuttig gebruik zouden
kunnen maken van ons systeem, hetzij in zijn geheel, hetzij in deelgebieden.
Het tweede stadium zou dan het automatiseren zijn van de onderwerpscatalogus zelf, waarbij
als eerste principe aangenomen is dat tijdens het experimenteel stadium de kaartencatalogus
zal bijgehouden worden. Het is immers nog niet bewezen dat de informatie aan de gebruiker,
hetzij door het afdrukken van listings, hetzij door het gebruik van terminals en microfiches in
een grote algemene wetenschappelijke bibliotheek economischer is dan het raadplegen van
de traditionele kaartencatalogus.
Een tweede en belangrijker argument voor het bijhouden van de kaartencatalogus is het frek-
went gebruik ervan door het toch zeer talrijke lezerspubliek van een algemene weten-
schappelijke bibliotheek. Iedereen is bereid toe te geven dat een ernstig literatuuronderzoek
over een bepaald onderwerp langs bibliografieën om moet gebeuren. Maar naast de theorie is
Bibliotheekgids — Jg. 52 Nr. 3
1976 / 181 |
