Full text |
ker ons verrast, dan zijn we al dadelijk
gerustgesteld omtrent het beslag dat
dergelijk zaakje kan hebben.
Wie onder onze lezers prijs stelt op een
bevallig vers. een muzikaal rijm, een
treffend woord, op een teeder gevoelen
en een barmhartige gedachte, schaffen
zich dit bundeltje onverwijld aan. Het
kost enkel 4.50 fr. en is naar het uiterlijk
al zoo verzorgd als naar den inhoud.
F. F.
P J. BLOK -. GESCHIEDENIS VAN
HET NEDERLANDSCHE VOLK,
derde geheel herziene dru1', deel I;
Sijthoff, Leiden.
In 1892 verscheen het eerste deel van
Blok’s Geschiedenis. In 1907 het laatste,
d. w. z. het achtste, want oorspronkelijk
telde het werk acht deelen. In 1912
begon de tweede druk in vier deelen te
verschijnen, en nu ligt het eerste deel
van de derde druk voor ons.
Blok's boek is een nationale daad
geweest. Zoo men ooit kan spreken van
een leemte aanvullen, dan deed Blok
het met dit werk. Wat er aan samen-
vattende geschiedenissen van Neder-
land bestond, afgezien van meest
trouwens vrij gebrekkige handboeken,
was voor de middeleeuwen alvast
geheel onvoldoende en hopeloos ver-
ouderd; voor de geschiedenis van de
Republiek hebben Wagenaar en Arend-
Brill hun waarde nog niet verloren,
maar zij geven aan de eene kant te veel,
aan de andere kant kan men uit hen
volstrekt geen denkbeeld meer krijgen
van wat in de laatste tijd ons inzicht in
het verleden is komen verdiepen enver-
breeden. Blok heeft de open plaats met
een juiste strategische blik bezet en daar
staat hij nu stevig en vierkant en hand-
haaft zich blijkbaar nog „against all
corners".
Er was om dit werk te ondernemen en
om het, bijna twintig jaren lang vol te
houden tot het einde toe, meer noodig
dan een juiste strategische blik. De
eigenschappen die Blok onderscheiden
en die hem hebben doen slagen, zijn
behalve zijn werkkracht en volharding
vooral zijn organisatorisch talent,
anders gezegd zijn methode, zijn
practisch gezond verstand, anders
gezegd zijn kritiek, en eindelijk zijn
wezenlijke belangstelling in menschen
en dingen. Men kan het ook negatief
definieeren. Blok is geen man van
ideeën en geen kunstenaar. Hij is niet
tot de geschiedenis van ons land
gekomen om haar aan zich te onder-
werpen, om ze van zijn persoonlijkheid
te doordringen en ze dan, in een nieuwe,
verrassende vorm, buiten zich te zetten.
Dat is wat Pirenne gedaan heeft. Blok
heeft aan zijn Geschiedenis zoo weinig
mogelijk van zichzelf toegevoegd. Hij
heeft haar niet geschreven, omdat hij
opvattingen over de ontwikkeling van
ons volk had, die hij met geen
geweld meer vóór zich kon houden,
maar omdat de chaotische toestand
waarin onze historiographie zonder
een dergelijk werk moest blijven ver-
keeren zijn zin voor orde beleedigde.
Hij heeft alles wat er over onze
geschiedenis bekend was, alles wat er
over beweerd en betoogd was, bijeen-
gegaard en in een ordelijk geheel
gevoegd. Zooals hij met de titel heeft
willen aangeven, heeft hij er van den
beginne naar gestreefd om niet uitslui-
tend politieke geschiedenis te geven.
Doorloopend wordt aan economische
en sociale geschiedenis veel aandacht
gewijd. Waar anderer vooronderzoek
89 |