Full text |
deel aanbrengen, en zo wij er op bedacht zijn, door een goede verspreiding én biblio-
thecarissen én lezers van dienst te zijn, dan hebben wij een zuiver cultureel werk ver-
richt in deze tijd van verbluffende overproductie, Vhj kunnen er ons b.v. van over-
tuigd houden, dat men de hier verdedigde theorie zal trachten te bevechten en te weer-
leggen, maar even zeker is het, dat men, al tegenvechtende, de eens klaar gekomen lijs-
ten in de binnenzak verscholen zal houden zitten, om er zich van te bedienen als
’t pas geeft.
Wij landen hier dus op een algemeen werkterrein aan, een terrein, dat slechts
door een Vereniging kan bestreken worden. De practijk bewijst trouwens, dat het
Verenigingswerk is : in Duitsland zette de Zentralstelle für volkstümliches Biblio-
thekswesen zich aan de arbeid ; m Engeland werkte de Library Association m sa-
menwerking met de National association of boys’ clubs en de National Council of girls'
clubs. In Nederland arbeidt thans de Centrale Vereniging. Het is niet alleen goed,
dat vele handen (en hoofden) in de weer zijn; er is ook groot voordeel bij, omdat
de verscheidenheid in geestelike constellatie ook hier vruchtbaar, dat is zuiverend en
completerend werken kern.
Daarmee is eveneens gezegd, dat de lijsten, die hier bedoeld worden, geen
modellijsten zullen zijn. Deze benaming bergt te veel gelegenheden tot misverstand.
Te gevaarlik domein. Wie zegt modellijst, heeft reeds een model of vorm voor ogen,
zegt daardoor ook te veel... en te weinig. De keuze, of liever nog de greep, om zo
algemeen mogelik te blijven, moet enkel zijn een som van aanvoelingsmomenten voor
een bepaald belangstellingscentrum, een knooppunt van toegangswegen voor een be-
paalde geestelike wezensvorm.
En als wij dan even nagaan welk gebied wij het eerst zullen aanboren voor de
behandeling, dan trekt ons onmiddellijk dat verwarde, onmetelike roman-land aan.
En wel om verscheidene redenen. Buiten de verwarring, die daar heerst, staat ook de
lezersvraag, die voor 80 % uitsluitend die kant opgaat, waarbij nog gevoegd moet
worden, dat deze minst verzorgde rubriek, op gebied van toegankelikheid, feitelik
de hoogste wervingskracht bezit.
Thans blijft de lezer, die alreeds een auteursnaam kent (de bevoordeligde alzo)
steeds het slachtoffer van de enigmatiese titel. What is a name ? Inderdaad, onze
bibliotheektechniek heeft het al zover gebracht, dat wij de lezer nog laten zwalpen op de
sensatiezee. Ziet ge in-uw verbeelding, de arme «gelukkige lezer» niet zitten, zuigend
op de achterkant van een pas aangepunt potlood, gebogen over een onafzienbare rij
van nietszeggende namen, nummers, woorden en onbegrijpelike zintekens ? De handige
uitgever en scribent halen de vlag binnen, terwijl meer dan eens het kleedje geen
eerzaam lijf dekt. En welke ontgochelingen worden niet opgelopen? Hoe dikwijls zou
een boek niet bevallen, indien zijn titel maar eens anders luidde? Moet er nog gewe-
zen worden op de nationale gewoonten? Vergelijk b.v. Amerikaanse en Engelse titels
met Nederlandse en vooral met Duitse. Ach, er is zoveel, dat pleit om ons vrij te
maken van de dwang, die de titel uitoefent. Ik moet aldoor denken aan het grappige
misverstand, dat Salzmann’s eerbiedwaardig «Mierenboekje» volstrekt gerangschikt wil
houden bij de dierenboeken. En ik beklaag aldoor de «warme» lezeressen, die zich
moeten vermeien in Gevaert’s koele «Hof der Liefde»! Indien wij er nu in slagen
gewicht te leggen op het hoofdthema van een roman, los van alle mogelike spitsvon-
digheden, toevalligheden of geronsel, dan hebben wij eens te meer een goed werk
gedaan.
1 rouwens, op de keper beschouwd, heeft de titel wel die waarde, welke vrij hem
gemeenlik toekennen? Het is heel aardig en het pleit voor de cultuur van de lezer,
wanneer hij titelvast is (in ’t noemen en in ’t schrijven), en het « Nieuwsblad voor
14 |