Full text |
3. Meer over de selectie van archief uitgaande van archiefvormers in plaats van
archiefbescheiden vindt men in het artikel van Hans Janssen, Archiefselektie op insti-
tutioneel niveau, in : Nederlands Archievenblad, 94/ 3, 1990, p. 227-240.
4. Zie o.m. Margry, P.J., Archieven in de Europese Gemeenschap. Italië, in : Neder-
lands Archievenblad, 94/2, 1990, p. 156-175.
G. Maréchal
Het Centraal Archief van de Tsjechoslowaakse Academie
voor Wetenschappen vroeger en nu 1
In de bewaring van een betrouwbaar getuigenis van het heden speelt de
archivaris een belangrijke rol, al gebeurt dit niet altijd onder de dramatische
omstandigheden van centraal Europa. Een bericht uit die regio.
In 1785 werd de astronoom A. Stmad benoemd als archivaris van het Konink-
lijk Boheems Geleerdengenootschap. De laatste archivaris en gewoon lid van
dit genootschap, Prof. V. Vojtisek, werd in 1952 lid van de nieuw opgerichte
Academie en zette er zijn bedrijvigheid voort. Zijn overtuiging dat een goede
archivaris tevens een vÜjtige historicus moet zijn 2, is tot een traditie geworden.
Hij richtte bij het archief de afdeling codicologie of studie van het handschrift
°P-
In de moeilijke jaren van de klassenstrijd vonden in het Centraal Archief
vier universiteitsprofessoren asiel. Hun grootste ontdekking, een tot dan on-
bekend manuscipt van Calderon, moest omzeggens anoniem büjven. Ook na
1968 slaagden enkele burgers van lagere rang erin asiel in het archief te vinden.
Het ging om personen die om politieke redenen uit (dikwijls hogere) posten
ontslagen werden en meestal om actieve deelnemers aan de Praagse lente.
Deze omstandigheid verklaart hoe onder meer een brede complexe documen-
tatie van de geschiedenis van de Academie tot stand is gekomen. Het doel
ervan was gewoon de ambtelijke waarheid van de officiële bestanden met de
andere waarheid te kunnen confronteren. Deze documentatie omvat interviews
met tijdgenoten (uitgeschreven of op band), documenten van partijorganen,
geheimgehouden documenten, afgewezen voorstellen, bezwaarschriften, enz.
Het was dan ook geen wonder dat de democratische hervorming van de Aca-
demie onmiddellijk en op grond van archiefbescheiden kon beginnen. De zorg-
vuldig bewaarde hervormingsprojecten van 1968 konden na 21 jaar geactua-
liseerd worden. Andere stukken werden het belangrijkste materiaal voor de
rehabilitatie van veel personen en zelfs van hele instituten.
Het Centraal Archief van de Academie omvat circa 3,5 strekkende km archief-
bestanden en verzamelingen. Voor het grootste deel betreffen zij de historische
voorgangers van de Academie, de publikaties inbegrepen. Maar ook 200 na-
latenschappen van geleerden maken een zeer gedetailleerde studie van de meest
uiteenlopende wetenschappeÜjke disciplines mogeüjk. Onder de verzameüngen
is deze van de foto’s de grootste ; deze van de penningen kleiner maar eveneens
waardevol.
Bibliotheek- en Archiefgids — Jg. 67 — Nr. 2 — 1991 / 247 |