Full text |
bewaartaak. Ware het anders, hoe omvangrijk zou die instelling, die „pool” worden en
in hoeveel exemplaren zouden de werken er moeten aanwezig zijn? Dan ware er helemaal
geen structuur meer nodig. Daarenboven de posterijen moeten toch ook ontzien worden,
en cjiuid met al dat ingepak, plakken, aantekenen, adressen schrijven ? De lezer moet
in zijn gemeente, in zijn stad, in zijn gewest ook nog iets doen ! Zijn boek afhalen.
Het hele probleem komt toch op de opbouw van een distributieinstelling aan, met
gezonde kernen, met steunposten. Er dient naar evenwicht gezocht te worden tussen
centralisatie en decentralisatie, waarbij de mens, in al zijn mogelijkheden, niet wordt
gekwetst. Met dien verstande, dat er bij de lectuur-voorziening ook nog sprake is van
een verovei'ing door de belanghebbende-zelf.
b. De foutieve
Wij verheugen er ons bovenmate in de schaduwzijden van het Standaard-overzicht tot
een minimum te kunnen beperken, vooral omdat het ons reeds gegeven was vele van
deze op te halen, bij de behandeling van de positieve punten-zelve. Daardoor en daaruit
blijkt trouwens genoegzaam hoezeer alles samenhangt in deze wereld. Het is een kluwen,
waarin men heel klaar moet zien, om er wat van te maken. Raakt men één aspect aan,
dra dondert het hele spul in elkaar, zeker dan, wanneer het uitgangspunt niet DE
bibliotheek is, maar, de gedachte, die zij moet dienen ! Middel wordt doel !
Wij staan dan op het theoretische vlak ! Wij willen land en volk dienen, zonder
nationalistische idee de derrière la tête. Zonder dictatoriale grootspraak en zonder poli-
tieke ideologie. Wij staan daar nuchter voor in, maar gewapend met één — naar wij nog
steeds hopen — onuitputtelijk idealisme. Wij beproeven zo nationaal, zo regionaal, zo
lokaal elke burger, van het jongste kind tot de oudste vrouw dat toegevoerd te zien
worden, wat er in een bepaald ogenblik nodig is voor hem of haar en de hunnen, naar
ziel én geest én lichaam. En als de uiterst linkse man de stille gelovige ziel een Imtatio
Christi overreikte uit een gesloten magazijn, omdat deze ziel zich in vertrouwen wendde
tot de anonymus, die helpen moet, per definitie, dan zal een glimlach van voldoening
om onze lippen gaan en wij zullen rustig en gelukkig slapen. Zeker dan als zijn gelovige
collega een vijand-des-volks gelaten bij de plaats brengt waar in open kast de grondwet
vaii de ussr staat... Maar, het ene impliceert het andere.
Maar kom, laten wij thans de rij van de verwijten openen.
1. De aangeveerde cijfers 1 zouden een heel andere commentaar kunnen wettigen. Er
is ook tegenspraak in de conclusies. Wanneer b.v. gezegd wordt dat naar het aantal
bibliotheken de toestand in ons land „niet slecht” 2 genoemd kan worden (2.600 biblio-
inwoner van ons land leest gemiddeld per jaar geen twee boeken uit onze openbare
bibliotheken. Op een bevolking van ruim 9 miljoen personen werden in 1956 slechts 1,5 miljoen
boeken ontleend. In de Angelsaksische en Skandinavische landen bedraagt het aantal ontleningen
bijna tienmaal zoveel. Met openbare bibliotheken bedoelen wij alleen de bij de wet van 1921 erkende
openbare bibliotheken. Zij maken de overgrote meerderheid uit en zijn de enige van belang op
enkele interessante uitzonderingen na. Wij denken b.v. aan de Stedelijke Bibliotheken van Antwerpen.
Vlaanderen telt 1.226 door het rijk erkende bibliotheken voor 1.142 Vlaamse gemeenten. Voor
Wallonië is de verhouding 1.339 bibliotheken voor 1.543 gemeenten. Niet elke Vlaamse gemeente
heeft echter een erkende bibliotheek. Sommige gemeenten hebben er geen, andere hebben er meer-
dere 362 V aamse gemeenten of 32 t.h. van het totaal leven zonder erkende en in de meeste
gevallen zonder enige bibliotheek.”
u .ZC-t het\ajntal der bibliotheken niet veel over het aandeel in de lektuurvoorziening,
WÈ de toestand van de Vlaamse provincies even te vergelijken. Naar het aantal
Kkffk bibliotheken staat de provincie Antwerpen er het best voor. Deze provincie heeft 304
vepn°pr^e^Vh-hr i een ten. Bovendien hebben slechts 13 gemeenten, of 9 t.h. van het totaal
geen erkende bibliotheek De toestand is het slechtst in de provincie Limburg, waar men voor 199
SuveA1 kan^rh 1 bibliotheken heeft. De provincie Brabant (arrondissement Brussel en
feVV'JèjMf°.P het bootst aantal gemeenten zonder erkende bibliotheek. Dit
aantal bedraagt 88 of 37 t.h. Omwille van het tweetalige Brussel gaat de vergelijking van Brabant
10 |