Full text |
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<text>
<p>model nec plus ultra van het newst-fashion-proza, « volkomen modern van visie en toon », een onvoorwaardelijke prul, een karikatuur, een persiflage van het zakelijk proza (7)!</p>
<p>Feitelijk ekspressionisme op zijn best, dat is 't beste uit alle ismen tezamen, 't impressionisme inkluis ; het proza van alle groote kunstenaars lang vóór 't uitvinden van om 't even welk isme; het eenig middel dat kan aangewend tot het bereiken van het doel, alle kunst voorgehouden : krachtige, geordende, hoe ook veelzijdige aktie op den lezer, toeschouwer, aanhoorder. Proza direkt op den man af, soms alleen maar door het aangeven van een enkele detailnuanceering. Plastiek op hoogste potentieel. Voorbeelden zijn er voor 't kiezen. Uit Wortels vrijagetijd. Bij een tweede ontmoeting : « Ik zwierde met mijn hand. Zij zwierde tegen. Ik voelde dat het » goed was, en mijn hart was zoo onrustig dat ik geen vijf minuten in dezelfde staminee kon blijven zitten.» Maar 't verkeeren gaat zoo maar niet van 't schaartje; er wordt slag om geleverd; en als Wortel het bijna opgeeft, ziet hij almeteens het meisje uit de dreef komen om water te scheppen (want ook hier ligt alweer tusschen die twee menschenkinderen : het water). « Als ze den eersten » emmer geschept had riep ik : Hela! Ze verschoot. Ze dierf niet » roepen, maar ze deed met heur hand van weg te gaan.</p>
<p>» Ik kom! riep ik, wacht!</p>
<p>» Ik deed mijn klak af en ik zwom over. Ze bleef staan vol » schrik. Ze begon te schreien omdat ze mij zoo geerne zag. »</p>
<p>Men meende meer dan eens Streuvels en Timmermans in hun zwak te tasten, met hun te verwijten dat zij heelemaal geen benul hebben van psychologische uitbeelding. Allicht, omdat ze niet meededen aan de fyzio-psychologische uitrafelingen van een Proust, of 't cerebraal gespin van een Bourget. Men verloor er bij eenvoudig uit het oog, dat het psychisch kompleks van Proust's of Bourget's mondaine personages uiteraard heel wat ingewikkelder is, dan dit</p>
</text>
|