Full text |
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<text>
<p>overgangen, niet zelden een al te scherpe trek door afronding verdoezeld, of een schematische al te kunstmatig bijgewerkt. (Een endemisch verschijnsel in de wereld der kritiek !). Met het bouwen, ook van een essay, is ontegensprekelijk métier gemoeid; de knepen er van echter mogen nooit zichtbaar zijn.</p>
<p>Is Gide's schouwend proza een aanhoudend pro domo, het beeldend kan bezwaarlijk anders dan een geromanceerde autobiografie geheeten. Dat ze geromanceerd is, en in welke mate, spreekt duidelijk uit zijn fragmentarische levensbelijdenis : « Si le Gramn ne meurt ». Rousseau beweerde in zijn « Confessions », dat niemand vóór hem iets dergelijks ondernam hij vergat daarbij natuurlijk Augustinus! in Gide's mond zou deze grootspraak niet valsch klinken : geen dreef de weerzinwekkende uitstalling zoo ver!</p>
<p>Het hoofdkenmerk van Gide's werk is het egotisme.</p>
<p>Van jongs af, wenscht hij alleen zichzelf te zijn, niets dan dat, maar dan ook ten volle. Al wat bindt, verfoeit hij; al wat verplichtingen oplegt, al wat van buiten meespreekt om zijn daden te richten, heet hij uit den booze. Hij tracht er zich aan te ontworstelen; hij wil heelemaal op vrije voeten staan, zijn leven leiden zooals hij dat verkiest, en hardnekkig bekampen al wat zijn drang naar volledige ontplooiïng van eigen personaliteit te keer gaat. Hij haat om 't even welken godsdienst, die zich als bovennatuurlijk aandient, omdat deze het geluk van de tijdelijke werkelijkheid verschuift naar het plan van een problematisch hiernamaals, en dus het luide levensfeest verstoort. Hij verwenscht de maatschappij, die de individueele vrijheid onderdrukt, en zichzelf met schijn en leugen paait.</p>
<p>Als schrijver staat hem dan ook duidelijk voor oogen zijn levensroeping : het instinkt te verdedigen, het vrij te maken, de menschen te leeren leven met als eenige richtsnoer : de innerlijke drang van 't instinkt. « II s'agit pour nous, betoogt Jacques Maritain,</p>
</text>
|